Lý do Trung Quốc bị loại khỏi lệnh hoãn thuế của Trump

Trump tạm hoãn thuế: Trung Quốc bị ngó lơ

Tổng thống Donald Trump vừa công bố tạm dừng chương trình thuế quan trong 90 ngày với hơn 75 quốc gia, giảm thuế xuống 10%, nhưng Trung Quốc bị loại khỏi danh sách này. Thay vào đó, hàng hóa Trung Quốc phải chịu mức thuế 125%, áp dụng ngay lập tức. Quyết định được đăng trên Truth Social lúc 13h30 (giờ miền Đông) ngày 10/4/2025, khiến thị trường toàn cầu tăng vọt. S&P 500 lên 5,6%, Nasdaq tăng 8%, Dow Jones vọt 2000 điểm (6%). Động thái này diễn ra giữa bối cảnh thị trường chứng khoán và trái phiếu lao dốc, khi các nước trả đũa thuế Mỹ trước đó.

Trump giải thích: “Trung Quốc không tôn trọng thị trường toàn cầu, nên tôi tăng thuế lên 125% ngay lập tức”. Các nước kiềm chế trả đũa được hoãn thuế, hưởng mức 10% trong 90 ngày. Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent xác nhận chính sách này trong họp báo khẩn, nhấn mạnh thuế cơ bản 10% vẫn áp dụng, trừ Trung Quốc. Ông nói: “Đừng trả đũa, bạn sẽ được đền đáp”, đề cập đến Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ và Việt Nam – những nước sẵn sàng đàm phán.

Vì sao Trung Quốc bị Trump nhắm đến?

Quyết định loại Trung Quốc khỏi lệnh hoãn thuế đánh dấu sự chuyển hướng từ xung đột thương mại toàn cầu sang đối đầu trực diện Mỹ – Trung. Trước đó, Bắc Kinh tăng thuế hàng Mỹ lên 84%, không chịu nhượng bộ dù thị trường hỗn loạn.

Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick khẳng định: “Trung Quốc chọn đối đầu, không đàm phán”. Bessent bổ sung: “Sự khăng khăng leo thang của Trung Quốc dẫn đến thuế 125%”. Đây là phản ứng cứng rắn của Trump trước thái độ bất hợp tác từ Bắc Kinh.

Thị trường từng lao dốc khi thuế Mỹ có hiệu lực lúc nửa đêm, đẩy nhà đầu tư rút khỏi tài sản Mỹ. Việc Trump tạm hoãn thuế cho 75 nước giúp giảm áp lực toàn cầu, nhưng Trung Quốc vẫn là mục tiêu chính. Trung Quốc đáp lại qua Bộ Thương mại: “Nếu Mỹ tiếp tục leo thang, chúng tôi có phương tiện và ý chí chiến đấu đến cùng”. Điều này cho thấy căng thẳng thương mại chưa có dấu hiệu hạ nhiệt, khác biệt rõ rệt với các nước sẵn sàng thương lượng.

Thị trường phản ứng: Lạc quan ngắn hạn

Thông báo của Trump lập tức vực dậy thị trường tài chính. Giá dầu, vốn chạm đáy 4 năm do lo ngại suy thoái, phục hồi mạnh sau tin hoãn thuế. S&P 500, giảm 18% từ tháng 2, tăng trở lại, nhưng giới chuyên gia vẫn thận trọng. Gennadiy Goldberg từ AP nhận định: “Thị trường thở phào, nhưng chưa hết nguy cơ”. Jamie Dimon của JPMorgan Chase cảnh báo suy thoái vẫn “có khả năng” do cú sốc thương mại và niềm tin tiêu dùng giảm.

Scott Lincicome từ Viện Cato cho rằng việc Trump liên tục thay đổi thuế quan như “bật công tắc đèn” khiến Mỹ khó trở thành điểm đầu tư an toàn. Henry Gao, giáo sư Đại học Quản lý Singapore, cảnh báo chiến lược thuế của Trump có thể chia cắt kinh tế toàn cầu thành các khối đối lập, thậm chí đẩy Trung Quốc leo thang căng thẳng. Ngược lại, Bill Ackman, đồng minh của Trump, ca ngợi đây là “nghệ thuật đàm phán xuất sắc”.

Bessent thừa nhận cần nhiều tháng để đàm phán thuế với hàng chục nước. Thuế cơ bản 10% vẫn áp dụng, nhưng Trung Quốc đối mặt thách thức lớn với thuế 125%. Bắc Kinh đã hạn chế kinh doanh với gần 10 công ty Mỹ và dự kiến kiện thuế Mỹ lên WTO. 90 ngày hoãn thuế là khoảng thời gian thử thách, khi thị trường chờ xem Trump có tiếp tục nhượng bộ hay đẩy mạnh đối đầu với Trung Quốc.

Trung Quốc bị loại khỏi lệnh hoãn thuế của Trump do không nhượng bộ, dẫn đến thuế 125% ngay lập tức. Trong khi 75 nước được giảm áp lực, căng thẳng Mỹ – Trung leo thang, vực dậy thị trường ngắn hạn nhưng để lại bất ổn dài hạn. 90 ngày tới sẽ định hình cục diện thương mại toàn cầu.