Sụt giảm CASA quý I/2025, thách thức lớn cho lợi nhuận ngân hàng

CASA giảm diện rộng, ngân hàng lớn cũng không ngoại lệ

Theo báo cáo ngành ngân hàng mới đây của Chứng khoán KIS, tỷ lệ CASA (Current Account Savings Account – tiền gửi không kỳ hạn) toàn ngành đã sụt giảm đáng kể từ mức 22,2% trong quý IV/2024 xuống còn 20,7% trong quý I/2025. Đáng chú ý, trong 27 ngân hàng niêm yết trên sàn chứng khoán, có tới 21 ngân hàng ghi nhận tỷ lệ này suy giảm.

MB – ngân hàng dẫn đầu về tỷ lệ CASA – cũng không nằm ngoài xu hướng này khi chỉ số này giảm từ 39,05% cuối năm 2024 xuống còn 35,67% tính đến hết quý I/2025. Tương tự, Techcombank – vị trí thứ hai về CASA – cũng ghi nhận mức giảm từ 37,35% xuống còn 35,06% trong cùng giai đoạn.

Các “ông lớn” khác như Vietcombank với tỷ lệ CASA đạt 32,26%, VietinBank với 23,92%, và ACB với 21,98% cũng không thoát khỏi xu hướng chung. MSB và TPBank với tỷ lệ lần lượt là 23,98% và 20,27% hoàn thiện nhóm 7 ngân hàng có CASA trên 20%.

Ngược dòng xu hướng chung, một số ít ngân hàng ghi nhận sự tăng trưởng về CASA, dù mức tăng không đáng kể. Cụ thể, OCB tăng lên 15,61%, VIB tăng thêm 15,09%, Eximbank tăng lên 14,99%, VietABank tăng lên 4,34%, VBB tăng lên 5,4% và KienLong Bank tăng lên 6,72%.

Đằng sau sụt giảm CASA: Yếu tố mùa vụ hay vấn đề dài hạn?

Hiện tượng CASA giảm trong quý I không hoàn toàn bất ngờ đối với giới phân tích tài chính. Theo các chuyên gia, đây là diễn biến mang tính mùa vụ thường xảy ra sau Tết Nguyên đán, khi nhu cầu rút tiền mặt tăng cao để phục vụ chi tiêu cá nhân, thanh toán lương thưởng và các khoản chi cuối năm của doanh nghiệp.

Tuy nhiên, nhìn sâu hơn vào bức tranh tổng thể, sự sụt giảm CASA đặt ra một thách thức lớn cho các ngân hàng: nguồn vốn giá rẻ từ tiền gửi không kỳ hạn ngày càng thu hẹp, buộc các nhà băng phải chuyển sang huy động vốn từ tiền gửi có kỳ hạn hoặc đi vay với lãi suất cao hơn. Điều này trực tiếp đẩy chi phí vốn (COF) tăng và tạo áp lực lên biên lợi nhuận.

Xét về mặt cấu trúc, tỷ lệ CASA cao giúp ngân hàng duy trì được nguồn vốn ổn định với chi phí thấp, từ đó nâng cao khả năng cạnh tranh và lợi nhuận. Do vậy, việc duy trì và cải thiện tỷ lệ này trở thành mục tiêu chiến lược của hầu hết các ngân hàng trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt.

Đáng chú ý, ngoài yếu tố mùa vụ, sự sụt giảm CASA còn phản ánh xu hướng dịch chuyển dòng tiền của nhà đầu tư sang các kênh đầu tư khác hoặc gửi tiết kiệm có kỳ hạn để hưởng lãi suất cao hơn. Trong bối cảnh thị trường chứng khoán và bất động sản có những tín hiệu khởi sắc từ cuối năm 2024, dòng tiền đã có sự dịch chuyển rõ rệt, ảnh hưởng không nhỏ đến tỷ lệ CASA của các ngân hàng.

Cuộc đua số hóa: Chìa khóa giữ chân tiền gửi không kỳ hạn

Theo đánh giá của VPBankS, CASA sẽ đóng vai trò then chốt trong việc kiểm soát chi phí vốn huy động của các ngân hàng trong những năm tới. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết là các nhà băng phải không ngừng cải thiện trải nghiệm và dịch vụ dành cho khách hàng cá nhân, đặc biệt là nhóm khách hàng sử dụng tài khoản thanh toán chính.

Những ngân hàng có lợi thế về độ phủ mạng lưới, tốc độ số hóa nhanh và biết cách khai thác hiệu quả hệ sinh thái như Vietcombank, MB, Techcombank, MSB và VietinBank đang ghi nhận lượng lớn khách hàng cá nhân giao dịch thường xuyên. Nhờ đó, các ngân hàng này được dự báo sẽ tiếp tục duy trì được nguồn vốn huy động ổn định và chi phí vốn ở mức thấp.

Đầu tư vào công nghệ, số hóa quy trình và phát triển các nền tảng giao dịch tiện ích trở thành ưu tiên hàng đầu của các ngân hàng trong cuộc đua giành thị phần CASA. Các giải pháp như tài khoản số đẹp, miễn phí giao dịch, tích hợp đa dịch vụ trong một ứng dụng, liên kết với các hệ sinh thái thanh toán lớn… đang được các ngân hàng đẩy mạnh triển khai nhằm thu hút và giữ chân khách hàng.

Điều đáng chú ý là những ngân hàng có khả năng tạo ra hệ sinh thái tài chính toàn diện, đáp ứng đa dạng nhu cầu của khách hàng từ thanh toán, tiết kiệm đến đầu tư, bảo hiểm… đang chiếm ưu thế trong việc duy trì tỷ lệ CASA cao. Điều này giải thích vì sao các ngân hàng lớn như MB, Techcombank và Vietcombank vẫn giữ được vị thế dẫn đầu về CASA dù có sự sụt giảm trong quý I/2025.

Xu hướng CASA và tác động đến thị trường ngân hàng

Nhìn về nửa cuối năm 2025, các chuyên gia tài chính dự báo tỷ lệ CASA có thể phục hồi nhẹ khi các yếu tố mùa vụ qua đi, tuy nhiên khó có thể đạt được mức cao như năm 2024. Nguyên nhân chính đến từ việc lãi suất huy động vẫn ở mức hấp dẫn và sự cạnh tranh gay gắt giữa các kênh đầu tư.

Theo Tài Chính 247, sự phân hóa về tỷ lệ CASA giữa các ngân hàng sẽ ngày càng rõ nét, từ đó tạo ra khoảng cách lớn về biên lợi nhuận và khả năng cạnh tranh. Những ngân hàng có chiến lược số hóa hiệu quả, sở hữu hệ sinh thái tài chính đa dạng và khả năng liên kết với các đối tác lớn sẽ chiếm ưu thế trong cuộc đua này.

Đối với nhà đầu tư, tỷ lệ CASA trở thành một chỉ số quan trọng cần theo dõi khi đánh giá cổ phiếu ngân hàng. Những ngân hàng duy trì được tỷ lệ CASA cao sẽ có lợi thế về chi phí vốn, từ đó cải thiện biên lợi nhuận và tăng trưởng bền vững trong dài hạn.

Về phía doanh nghiệp, đặc biệt là các công ty fintech và đối tác trong hệ sinh thái ngân hàng số, xu hướng cạnh tranh về CASA mở ra cơ hội hợp tác chiến lược với các ngân hàng trong việc phát triển các sản phẩm và dịch vụ thu hút tiền gửi không kỳ hạn.

Chiến lược bứt phá: Bài toán cân đối giữa tăng trưởng và chi phí vốn

Trong bối cảnh CASA sụt giảm, các ngân hàng đang đứng trước bài toán cân đối giữa mục tiêu tăng trưởng tín dụng và kiểm soát chi phí vốn. Những ngân hàng có tỷ lệ CASA cao như MB, Techcombank và Vietcombank sẽ có nhiều dư địa hơn trong việc mở rộng cho vay với chi phí cạnh tranh, trong khi các ngân hàng có tỷ lệ CASA thấp buộc phải cân nhắc giữa tăng lãi suất cho vay (ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh) hoặc chấp nhận biên lợi nhuận thấp hơn.

Đối với nhà đầu tư cá nhân và tổ chức, việc theo dõi diễn biến CASA trong các quý tiếp theo cùng với chiến lược ứng phó của các ngân hàng sẽ cung cấp những thông tin quý giá để đưa ra quyết định đầu tư hiệu quả vào cổ phiếu ngân hàng.

Trong trung và dài hạn, CASA ngày càng trở thành yếu tố phân định thắng thua trong cuộc đua huy động vốn của các ngân hàng. Những nhà băng đi đầu trong chuyển đổi số, phát triển hệ sinh thái tài chính toàn diện và tạo được trải nghiệm khách hàng vượt trội sẽ là những người chiến thắng trong cuộc cạnh tranh này.

Sự sụt giảm CASA trong quý I/2025 tuy có yếu tố mùa vụ nhưng phản ánh một thách thức lớn và dài hạn mà các ngân hàng phải đối mặt. Cuộc đua nâng cao tỷ lệ này không chỉ là cuộc cạnh tranh về công nghệ và trải nghiệm khách hàng mà còn là yếu tố quyết định khả năng sinh lời và phát triển bền vững của các nhà băng trong những năm tới. Đây vừa là thách thức, vừa là cơ hội cho các ngân hàng đẩy mạnh chiến lược số hóa và xây dựng hệ sinh thái tài chính toàn diện.