Israel – Iran ngừng bắn: Thị trường toàn cầu phản ứng mạnh, giá vàng lao dốc

Tín hiệu hạ nhiệt xung đột

Sau 12 ngày giao tranh ác liệt, tín hiệu ngừng bắn giữa Israel và Iran được Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố trên Truth Social ngày 23/6, đánh dấu bước ngoặt cho khu vực Trung Đông. 

Theo ông Trump, thỏa thuận toàn diện có hiệu lực trong vài giờ, với Iran ngừng bắn trước, Israel tiếp nối sau 12 giờ, và xung đột sẽ kết thúc sau 24 giờ. Tuy nhiên, Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi ngày 24/6 khẳng định Tehran chưa có thỏa thuận chính thức, nhưng sẽ dừng phản ứng quân sự nếu Israel chấm dứt không kích trước 4h sáng. Dù còn bất đồng, triển vọng hòa bình đã rõ nét, mang lại hy vọng ổn định cho khu vực.

Xung đột khởi phát từ ngày 13/6, khi Israel mở chiến dịch “Sư tử Trỗi dậy”, không kích các cơ sở quân sự và hạt nhân Iran, gây thiệt hại nặng. Iran đáp trả bằng chiến dịch “Lời hứa Đích thực 3”, phóng loạt tên lửa vào Israel. 

Cả hai nước chịu tổn thất nghiêm trọng về người và hạ tầng, với chi phí chiến tranh ước tính hàng chục tỷ USD. Iran thiệt hại nặng hơn do các cơ sở hạt nhân tại Fordo, Isfahan, và Natanz bị phá hủy, làm chậm chương trình năng lượng hạt nhân – trụ cột kinh tế và chính trị của Tehran. Israel, dù mạnh hơn, cũng đối mặt áp lực từ chi phí chiến tranh và bất ổn nội bộ.

Thị trường tài chính biến động

Tuyên bố ngừng bắn của Trump ngay lập tức tác động mạnh đến thị trường toàn cầu. Sáng 24/6, giá vàng tại châu Á giảm 17 USD, còn 3.352 USD/ounce, do nhu cầu tài sản trú ẩn an toàn suy yếu. Giá dầu thô lao dốc, với dầu WTI giảm 3,3% xuống 66,2 USD/thùng và Brent giảm 3.2% xuống 11.7 USD/thùng, từ mức gần 80 USD trước đó. Bitcoin giảm nhẹ 0,3%, giao dịch dưới 92,200 USD/BTC. 

Ngược lại, chứng khoán Mỹ tăng mạnh: Dow Jones tăng 0,88% lên 45,290,31 điểm, S&P 500 tăng 1,95% đến 6,125,26 điểm, và Nasdaq Composite tăng 0,94%. Chứng khoán châu Á cũng tăng 2.8%, trong khi đồng USD giảm từ 1,01 xuống 0,97 điểm. Những biến động này phản ánh niềm tin của nhà đầu tư vào sự ổn định, giảm nguy cơ gián đoạn nguồn cung năng lượng.

Các quốc gia vùng Vịnh như Qatar, Saudi Arabia, và UAE hưởng lợi từ hòa bình, với Qatar củng cố vai trò trung gian ngoại giao. Chuyến thăm Trung Đông của Trump trước đó thúc đẩy đầu tư Mỹ vào khu vực, tạo động lực tăng trưởng kinh tế.

Eo biển Hormuz thông thoáng đảm bảo xuất khẩu dầu ổn định, mang lại dòng tiền cho các nước này. Mỹ cũng được củng cố vị thế, với Trump khẳng định năng lực đàm phán, đồng thời ngăn chặn chương trình hạt nhân Iran. Giá dầu thấp hỗ trợ các công ty năng lượng Mỹ, kích thích tiêu dùng và kinh tế nội địa.

Thách thức và triển vọng

Dù được gọi là “ngừng bắn vĩnh viễn”, thỏa thuận vẫn tiềm ẩn rủi ro. Một quan chức Iran tuyên bố trên CNN rằng Tehran chưa nhận đề xuất chính thức và sẽ tiếp tục chiến đấu cho “hòa bình công bằng”. Lãnh đạo hai nước chưa xác nhận thỏa thuận, làm dấy lên lo ngại về tính khả thi. Iran có thể khôi phục chương trình hạt nhân nếu cảm thấy bị ép buộc, trong khi Israel sẵn sàng không kích nếu nhận thấy mối đe dọa. 

Sự can thiệp của Nga và Trung Quốc, đồng minh của Iran, có thể làm phức tạp tình hình. Nga, vốn phụ thuộc vào giá dầu, chịu bất lợi khi giá giảm, trong khi Trung Quốc, dù hưởng lợi từ dầu giá thấp, có thể mất ảnh hưởng tại Trung Đông sau các thỏa thuận Mỹ-vùng Vịnh.

Triển vọng kinh tế toàn cầu sáng sủa hơn với tín hiệu hạ nhiệt, nhưng nhà đầu tư cần thận trọng. Một Trung Đông ổn định cho phép Mỹ tập trung vào cạnh tranh thương mại với Trung Quốc, giảm áp lực quân sự. 

Tuy nhiên, bất ổn địa chính trị tiềm tàng đòi hỏi các thị trường theo dõi sát diễn biến, đặc biệt là động thái của Iran và Israel. Thỏa thuận ngừng bắn, nếu được duy trì, sẽ mở ra cơ hội phục hồi kinh tế cho cả hai nước và củng cố niềm tin vào thị trường tài chính toàn cầu.