EU hỗ trợ Việt Nam phát triển chuyển đổi xanh, năng lượng tái tạo,

Quan hệ Việt Nam-EU: Hợp tác chuyển đổi xanh thành tâm điểm

Ngày 24/4/2025, tại Hà Nội, Tổng Bí thư Tô Lâm đã tiếp Đại sứ EU tại Việt Nam Julien Guerrier, nhấn mạnh tầm quan trọng của quan hệ Việt Nam-EU trong bối cảnh kỷ niệm 35 năm thiết lập quan hệ ngoại giao (1990-2025). Đại sứ Guerrier khẳng định EU ưu tiên hỗ trợ Việt Nam đạt mục tiêu phát triển thành quốc gia thu nhập cao vào năm 2045 và phát thải ròng bằng 0 (net-zero) vào năm 2050, tập trung vào các lĩnh vực hạ tầng, giao thông vận tải, năng lượng tái tạo, hàng không-vũ trụ, viễn thông, và chuyển đổi xanh.

Quan hệ Việt Nam-EU đang phát triển mạnh mẽ với 4 thỏa thuận hợp tác và 8 cơ chế đối thoại, bao phủ từ chính trị, thương mại đến quốc phòng. Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam-EU (EVFTA), sau 5 năm thực thi, đã đẩy kim ngạch thương mại hai chiều năm 2024 đạt gần 70 tỷ USD, đưa Việt Nam trở thành đối tác thương mại lớn nhất của EU trong ASEAN. Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) từ EU vào Việt Nam đạt trên 30 tỷ USD, xếp EU là nhà đầu tư lớn thứ 6 tại Việt Nam. Tổng Bí thư Tô Lâm đề xuất tăng cường trao đổi đoàn cấp cao, tháo gỡ vướng mắc thương mại trong EVFTA, và nâng cao hiệu quả sử dụng viện trợ phát triển từ EU.

EU cam kết đồng hành cùng Việt Nam trong chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, và phát triển bền vững, nhấn mạnh vai trò của khoa học-công nghệ và đổi mới sáng tạo. Hai bên cũng nhất trí thúc đẩy hợp tác trong khuôn khổ ASEAN-EU, đảm bảo hòa bình và ổn định tại Biển Đông, khu vực chiến lược cho thương mại toàn cầu. Tổng Bí thư nhấn mạnh chính sách đối ngoại của Việt Nam là đa phương hóa, hợp tác bình đẳng, và cùng có lợi, trong khi Đại sứ Guerrier khẳng định Việt Nam là đối tác tin cậy của EU tại châu Á-Thái Bình Dương.

Phân tích tác động: EVFTA và chuyển đổi xanh thúc đẩy kinh tế Việt Nam

Sự hợp tác giữa Việt Nam và EU, đặc biệt qua EVFTA, đã tạo động lực mạnh mẽ cho tăng trưởng kinh tế. Kim ngạch thương mại 70 tỷ USD năm 2024, tăng gấp đôi so với năm 2019 trước khi EVFTA có hiệu lực, cho thấy hiệu quả của việc giảm rào cản thuế quan và mở cửa thị trường. EU hiện là thị trường xuất khẩu lớn thứ 4 của Việt Nam, với các mặt hàng chủ lực như dệt may, thủy sản, và điện tử. Đầu tư 30 tỷ USD từ EU tập trung vào các ngành công nghiệp xanh, năng lượng tái tạo, và công nghệ cao, giúp Việt Nam nâng cấp chuỗi giá trị.

Chuyển đổi xanh, với trọng tâm là năng lượng tái tạo, là lĩnh vực hợp tác chiến lược. EU đang hỗ trợ Việt Nam thông qua Quan hệ Đối tác Chuyển dịch Năng lượng Công bằng (JETP), cam kết cung cấp 15,5 tỷ USD đến năm 2027 để phát triển điện gió, điện mặt trời, và hạ tầng năng lượng bền vững. So với năm 2020, tỷ trọng năng lượng tái tạo trong tổng sản lượng điện của Việt Nam đã tăng từ 5% lên 11,8%, nhưng vẫn cần đầu tư lớn để đạt mục tiêu net-zero. Các dự án hạ tầng giao thông, như đường sắt đô thị và cảng biển thông minh, cũng nhận được sự quan tâm của EU, với các doanh nghiệp từ Hà Lan và Đức dẫn đầu.

Tuy nhiên, thách thức nằm ở khả năng hấp thụ vốn và công nghệ. Chỉ 40% doanh nghiệp Việt Nam hiện đáp ứng tiêu chuẩn xanh, chuyển đổi xanh của EU, do thiếu công nghệ tiên tiến và quy trình sản xuất bền vững. Việc tháo gỡ vướng mắc trong EVFTA, như quy tắc xuất xứ và tiêu chuẩn môi trường, là cần thiết để tận dụng tối đa cơ hội thương mại. Hợp tác giáo dục và đào tạo nguồn nhân lực, như đề xuất của Tổng Bí thư, sẽ giúp Việt Nam xây dựng lực lượng lao động chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu của các ngành công nghệ và năng lượng xanh.

Hợp tác Việt Nam-EU cũng đối mặt với rủi ro từ biến động địa chính trị. Các vấn đề chuỗi cung ứng toàn cầu và căng thẳng thương mại có thể ảnh hưởng đến dòng vốn FDI và xuất khẩu. Tuy nhiên, vị trí chiến lược của Việt Nam tại Đông Nam Á và cam kết mạnh mẽ của EU trong chuyển đổi xanh tạo nền tảng vững chắc để vượt qua thách thức, đảm bảo tăng trưởng bền vững.

Dự báo thị trường: Năng lượng tái tạo lên ngôi, cổ phiếu xanh hưởng Lợi

Tại Tài chính 247, chúng tôi dự báo hợp tác Việt Nam-EU sẽ thúc đẩy ngành năng lượng tái tạo, chuyển đổi xanh tăng trưởng 12-15% hằng năm đến năm 2030, nhờ dòng vốn FDI và chuyển giao công nghệ chuyển đổi xanh từ EU. Cổ phiếu ngành năng lượng xanh, như REE và PC1, có thể tăng 10-12% trong quý III/2025, do các dự án điện gió và điện mặt trời mới được triển khai. Cổ phiếu logistics, như GMD, cũng có tiềm năng tăng 8%, nhờ đầu tư hạ tầng cảng biển bền vững.

Nhà đầu tư nên mua cổ phiếu REE khi giá điều chỉnh 5-7% từ đỉnh tháng 5/2025, kỳ vọng lợi suất 15%/năm. Doanh nghiệp cần đầu tư vào công nghệ xanh và chứng nhận quốc tế để đáp ứng tiêu chuẩn EU, giảm 10-15% chi phí vận hành. Rủi ro lớn nhất là nếu giá nguyên liệu năng lượng tăng 5%, chi phí dự án có thể tăng 8%, ảnh hưởng lợi nhuận. Ngược lại, nếu EVFTA được tận dụng hiệu quả, xuất khẩu dệt may và thủy sản sang EU có thể tăng 10%, đạt 25 tỷ USD vào năm 2026.

Bất động sản khu công nghiệp cũng hưởng lợi, với nhu cầu thuê đất từ các doanh nghiệp EU tăng 7% trong năm 2025. Cổ phiếu như KBC có thể tăng 10% trong quý II/2025, nhờ các khu công nghiệp gần TP.HCM và Hải Phòng thu hút nhà máy sản xuất xanh. Nhà đầu tư nên ưu tiên mua KBC khi giá điều chỉnh 8%, với lợi suất kỳ vọng 12%/năm. Doanh nghiệp cần đẩy mạnh đào tạo nhân lực và áp dụng công nghệ số chuyển đổi xanh để tối ưu hóa chuỗi cung ứng.