AI – Bán dẫn: Bước ngoặt mới cho Việt Nam trong kỷ nguyên công nghệ

Việt Nam tăng tốc phát triển AI và bán dẫn

Tại hội thảo “Chương mới ngành Bán dẫn – Cơ hội của Việt Nam” tổ chức ngày 13/6, ông Trương Gia Bình, Chủ tịch Hội đồng Sáng lập VINASA, Chủ tịch Ủy ban Phát triển Công nghiệp Bán dẫn, nhấn mạnh AI và bán dẫn là hai trụ cột công nghệ chiến lược, mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam. Quyết định 1131/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ đã xác định rõ hai lĩnh vực này là trọng tâm phát triển, dựa trên lợi thế nguồn nhân lực chất lượng cao và khát vọng vươn lên của đất nước.

Theo ông Bình, Việt Nam từng bỏ lỡ cơ hội phát triển ngành bán dẫn vào cuối những năm 1990. Khi đó, FPT, trong chuyến thăm “thung lũng silicon” Bangalore (Ấn Độ) và trung tâm công nghệ Tân Trúc (Đài Loan), đã không nhận ra tiềm năng của bán dẫn, chỉ tập trung vào phần mềm. 

Kết quả là Mediatek đã trở thành hãng bán dẫn lớn thứ hai tại Mỹ. Ngày đó, nếu chúng tôi coi phần mềm và bán dẫn là hai mặt của một bàn tay, Việt Nam có lẽ đã tiến xa hơn, ông Bình chia sẻ. Tuy nhiên, ông khẳng định cả quốc gia giờ đây quyết tâm không để lặp lại sai lầm, với chiến lược phát triển rõ ràng và sự đồng lòng từ các bên.

Bà Nguyễn Bích Yến, Hội viên Viện Kỹ thuật Điện và Điện tử Hoa Kỳ (IEEE), nhấn mạnh vai trò của công nghệ đóng gói tiên tiến – một khâu quan trọng trong chuỗi giá trị bán dẫn toàn cầu. Đây là lĩnh vực phù hợp với điều kiện Việt Nam, nơi có hơn 20 thành viên Ủy ban Phát triển Công nghiệp Bán dẫn đang hợp tác để xây dựng cơ quan nghiên cứu chuyên sâu tại Đà Nẵng. Công nghệ này không chỉ phục vụ ngành điện tử mà còn hỗ trợ các lĩnh vực mũi nhọn như nông nghiệp và thủy sản, giúp gia tăng giá trị và khả năng cạnh tranh.

Ông Phil Hoàng, Quản lý kỹ thuật cao cấp tại Skyworks Solutions (Mỹ) và sáng lập viên tổ chức Tresemi, đề xuất thành lập tổ chức ươm tạo thiết kế vi mạch và Liên minh Bán dẫn Việt Nam. Liên minh này sẽ kết nối học thuật, doanh nghiệp, startup và Chính phủ để xây dựng hệ sinh thái bán dẫn bền vững. Tresemi cũng cam kết hỗ trợ đào tạo vi mạch thông qua hợp tác với Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC), Đại học Bách khoa Hà Nội và Trung tâm Bán dẫn & AI Đà Nẵng.

Cơ hội để Việt Nam vươn lên chuỗi giá trị công nghệ toàn cầu

Sự tập trung vào AI và bán dẫn không chỉ là xu hướng công nghệ mà còn mang ý nghĩa chiến lược đối với kinh tế Việt Nam. Ngành bán dẫn, với vai trò cung cấp vi mạch cho mọi thiết bị điện tử từ điện thoại thông minh đến ô tô, đang trở thành “xương sống” của nền kinh tế số toàn cầu.

Trong khi đó, AI, với khả năng xử lý dữ liệu và tự động hóa, đang định hình lại các ngành công nghiệp từ sản xuất đến dịch vụ. Việc Việt Nam xác định hai lĩnh vực này là công nghệ chiến lược cho thấy tầm nhìn dài hạn trong việc gia nhập chuỗi giá trị toàn cầu.

Ông Lê Nam Trung, Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp Công nghệ thông tin (Bộ Khoa học và Công nghệ), cho biết từ quý 3 năm ngoái, Chính phủ đã có những chỉ đạo quyết liệt, thúc đẩy chính sách và triển khai thực chất tại 8 địa phương, nổi bật là TP.HCM và Đà Nẵng. TP.HCM gần đây đã ký kết hợp tác với các đối tác quốc tế để phát triển năng lực thiết kế và thử nghiệm bán dẫn, trong khi Đà Nẵng hướng tới trở thành trung tâm nghiên cứu công nghệ cao.

Hợp tác quốc tế cũng đang mở ra cơ hội lớn. Đại học Quốc gia Hà Nội đã đàm phán với TSMC – hãng sản xuất bán dẫn hàng đầu thế giới và Amkor, tập đoàn lớn trong lĩnh vực đóng gói và kiểm thử bán dẫn. Các cuộc thảo luận này tập trung vào xây dựng hệ sinh thái thiết kế chip và nâng cao năng lực đóng gói tiên tiến, từ đào tạo đến ứng dụng thực tiễn. GS Trần Xuân Tú, Viện trưởng Công nghệ thông tin (Đại học Quốc gia Hà Nội), tin rằng nếu các bên đồng lòng, Việt Nam có thể trở thành trung tâm thiết kế và đổi mới sáng tạo ngành bán dẫn khu vực.

Việt Nam trước cơ hội dẫn dắt chuỗi giá trị AI và bán dẫn

Nhìn vào bối cảnh hiện tại, Việt Nam đang có những lợi thế rõ ràng để phát triển ngành bán dẫn và AI. Nguồn nhân lực chất lượng cao, khát vọng đổi mới và sự hỗ trợ mạnh mẽ từ Chính phủ là nền tảng vững chắc. Theo ông Phùng Việt Thắng, Giám đốc Intel Việt Nam, việc phát triển nội lực và nhân lực là yếu tố sống còn để tham gia chuỗi giá trị toàn cầu một cách bền vững. Sự liên kết giữa nhà trường, doanh nghiệp và Chính phủ sẽ là chìa khóa để hiện thực hóa tiềm năng này.

Tài Chính 247 nhận định, xu hướng thị trường công nghệ toàn cầu đang chuyển dịch mạnh mẽ sang AI và bán dẫn, với nhu cầu vi mạch và giải pháp thông minh tăng vọt. Việt Nam, với các chính sách hỗ trợ kịp thời và sự hợp tác quốc tế, có thể tận dụng cơ hội này để không chỉ tham gia mà còn dẫn dắt một số khâu trong chuỗi giá trị.

Đặc biệt, lĩnh vực đóng gói tiên tiến và thiết kế chip được dự đoán sẽ trở thành “điểm sáng” kinh tế, thu hút đầu tư từ các tập đoàn công nghệ lớn như TSMC, Amkor hay Intel. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này, Việt Nam cần nhanh chóng hoàn thiện cơ chế phối hợp và đẩy mạnh đào tạo nhân lực chuyên sâu.