Canada từ bỏ thuế kỹ thuật số để nối lại đàm phán thương mại với Mỹ

Hủy thuế để cứu vãn quan hệ thương mại

Ngày 29/6/2025, Bộ trưởng Tài chính và Thu nhập Quốc gia Canada, ông François-Philippe Champagne, tuyên bố hủy bỏ thuế dịch vụ kỹ thuật số (DST) nhằm thúc đẩy các cuộc đàm phán kinh tế và an ninh với Mỹ. Quyết định này được đưa ra chỉ vài ngày sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố chấm dứt mọi cuộc thảo luận thương mại, gọi thuế kỹ thuật số là “cuộc tấn công trực diện” vào Mỹ. Việc hủy thuế được kỳ vọng sẽ mở đường cho một thỏa thuận thương mại mới trước ngày 21/7/2025, như cam kết tại Hội nghị Thượng đỉnh G7 ở Kananaskis.  

Thuế dịch vụ kỹ thuật số, được thông qua vào tháng 6/2024, áp mức thuế 3% lên doanh thu từ người dùng Canada của các gã khổng lồ công nghệ như Amazon, Meta, Google và Apple, với ngưỡng doanh thu tối thiểu 20 triệu CAD (14,5 triệu USD) mỗi năm. Thuế này, áp dụng hồi tố từ năm 2022, dự kiến bắt đầu thu từ ngày 30/6/2025, nhưng đã bị hủy để tránh leo thang căng thẳng thương mại. Quyết định này đánh dấu sự nhượng bộ lớn của Canada trước áp lực từ Mỹ, đối tác thương mại lớn thứ hai của nước này.  

Thủ tướng Canada Mark Carney nhấn mạnh rằng việc hủy thuế là bước đi chiến lược nhằm bảo vệ lợi ích của người lao động và doanh nghiệp Canada. “Chúng tôi sẽ luôn ưu tiên các thỏa thuận mang lại lợi ích tối đa cho người dân Canada,” ông Carney khẳng định. Canada, với kim ngạch nhập khẩu 349 tỷ USD hàng hóa Mỹ và xuất khẩu 412 tỷ USD vào Mỹ năm ngoái, không muốn mạo hiểm làm xấu đi mối quan hệ thương mại quan trọng này.  

Căng thẳng từ chính sách thuế

Quyết định áp thuế kỹ thuật số của Canada từ năm 2020 nhằm giải quyết tình trạng các công ty công nghệ lớn, chủ yếu từ Mỹ, không nộp thuế đầy đủ trên doanh thu từ người dùng Canada. Tuy nhiên, chính sách này vấp phải sự phản đối mạnh mẽ từ phía Mỹ, đặc biệt từ Tổng thống Trump, người coi đây là hành động gây tổn hại cho các doanh nghiệp Mỹ. Trong một cuộc phỏng vấn với Fox News, ông Trump chỉ trích Canada, cho rằng nước này áp thuế cao lên tới 400% đối với một số sản phẩm, đặc biệt là nông sản, gây bất lợi cho nông dân Mỹ.  

Ngày 27/6, Trump tuyên bố chấm dứt mọi đàm phán thương mại với Canada, đồng thời đe dọa áp thuế nhập khẩu mới trong vòng bảy ngày nếu Canada không hủy bỏ thuế kỹ thuật số. Lời đe dọa này làm dấy lên lo ngại về nguy cơ leo thang căng thẳng thương mại giữa hai nước, đặc biệt khi Mỹ đã áp thuế 50% lên thép và nhôm Canada, cùng thuế 25% lên ô tô và các mặt hàng khác ngoài Hiệp định Mỹ-Mexico-Canada (USMCA).  

Các chuyên gia nhận định rằng việc Canada hủy thuế là nỗ lực nhằm xoa dịu Trump và bảo vệ mối quan hệ kinh tế song phương. “Quyết định này cho thấy Canada nhạy bén trong việc duy trì đối thoại với Mỹ, nhưng cũng đặt ra câu hỏi về khả năng bảo vệ lợi ích quốc gia trong các cuộc đàm phán tương lai,” nhà phân tích Vina Nadjibulla từ Asia Pacific Foundation nhận xét.  

Hành động nhanh chóng và triển vọng tương lai

Chỉ vài giờ trước khi việc thu thuế bắt đầu, Canada thông báo dừng kế hoạch và cam kết đưa ra dự luật hủy bỏ Đạo luật Thuế Dịch vụ Kỹ thuật số. Bộ trưởng Champagne cho biết động thái này sẽ tạo điều kiện cho các cuộc đàm phán tiến triển, hướng tới một thỏa thuận thương mại đôi bên cùng có lợi. Các cuộc thảo luận dự kiến sẽ tập trung vào việc giảm hoặc loại bỏ các mức thuế mà Mỹ áp lên hàng hóa Canada, bao gồm thuế thép và nhôm, vốn đang gây áp lực lớn lên nền kinh tế Canada.  

Phía Mỹ nhanh chóng hoan nghênh quyết định này. Cố vấn kinh tế Nhà Trắng Kevin Hassett xác nhận rằng đàm phán thương mại sẽ được nối lại ngay lập tức, gọi đây là “thắng lợi lớn” cho các công ty công nghệ Mỹ. Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt nhấn mạnh rằng Trump đã sử dụng phong cách đàm phán cứng rắn để buộc Canada thay đổi chính sách, đồng thời cảnh báo các quốc gia khác cần đàm phán “thành tâm” để tránh các mức thuế bổ sung.  

Tuy nhiên, một số ý kiến tại Canada bày tỏ lo ngại rằng việc nhượng bộ này có thể làm suy yếu vị thế của nước này trong các cuộc đàm phán tương lai. Nhà báo công nghệ Paris Marx nhận định rằng quyết định hủy thuế cho thấy Canada dễ bị áp lực từ Trump, trong khi các nước như Pháp, Ý và Anh vẫn duy trì thuế kỹ thuật số tương tự. Dù vậy, với mục tiêu đạt thỏa thuận trước ngày 21/7/2025, Canada đang đặt cược vào việc xây dựng một mối quan hệ kinh tế ổn định hơn với Mỹ.  

Canada hủy thuế kỹ thuật số để nối lại đàm phán thương mại với Mỹ, đánh dấu bước ngoặt trong quan hệ song phương sau căng thẳng dưới thời Trump. Dù nhượng bộ, Canada vẫn đối mặt thách thức cân bằng lợi ích quốc gia và yêu cầu từ Mỹ, với mục tiêu đạt thỏa thuận kinh tế trước 21/7/2025. Quan hệ thương mại Canada-Mỹ, vốn sống còn với kim ngạch hàng trăm tỷ USD, cần vượt qua các rào cản thuế quan để duy trì ổn định.