Chuyển đổi số bứt tốc, cảnh báo nguy cơ tấn công mạng gia tăng

AI định hình chuyển đổi số: Cơ hội và rủi ro

Trí tuệ nhân tạo (AI) đang trở thành động lực cốt lõi cho chuyển đổi số tại Việt Nam, len lỏi vào mọi lĩnh vực từ tài chính, sản xuất đến quản trị công. Ngày 9/7, tại hội thảo “AI và an ninh mạng – Thách thức và cơ hội trong chuyển đổi số” do Khu Công viên phần mềm Quang Trung (QTSC), Hội Tin học TP.HCM (HCA) và Trung tâm Hỗ trợ và Tư vấn Chuyển đổi số TP.HCM (DXCenter) tổ chức, các chuyên gia đã chỉ ra rằng AI không chỉ mở ra cơ hội đổi mới mà còn đặt ra bài toán lớn về bảo mật thông tin.

Theo số liệu từ Bộ Khoa học và Công nghệ, đến cuối năm 2024, Việt Nam ghi nhận gần 74.000 doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực công nghiệp công nghệ số, tăng 10,1% so với năm 2023. Các doanh nghiệp này đóng góp tới 11% GDP quốc gia, minh chứng cho vai trò quan trọng của công nghệ số trong nền kinh tế. AI được ứng dụng rộng rãi trong quản lý, sản xuất và điều hành, từ các giải pháp tự động hóa trong nhà máy đến hệ thống phân tích dữ liệu trong tài chính và chứng khoán.

Tuy nhiên, song song với sự phát triển mạnh mẽ của chuyển đổi số, các mối đe dọa an ninh mạng cũng gia tăng với tốc độ đáng báo động. Theo Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia, năm 2024, Việt Nam ghi nhận tới 659.000 vụ tấn công mạng, ảnh hưởng đến 46,15% cơ quan và doanh nghiệp. Đặc biệt, các lĩnh vực trọng yếu như tài chính, viễn thông và logistics trở thành mục tiêu của các cuộc tấn công tinh vi, trong đó mã độc tống tiền (ransomware) ngày càng phổ biến.

Ông Trần Hữu Dũng, Giám đốc QTSC, Phó Chủ tịch HCA, nhấn mạnh: Chuyển đổi số không thể tách rời yếu tố bảo mật. AI mang lại khả năng xử lý dữ liệu thông minh, nhưng cũng là công cụ bị kẻ xấu lợi dụng để thực hiện các cuộc tấn công mạng tinh vi. Hội thảo tại QTSC đã tạo không gian để các chuyên gia, doanh nghiệp và cơ quan quản lý thảo luận về cách tận dụng AI để tăng cường an ninh mạng, đồng thời xây dựng hạ tầng số quốc gia an toàn và bền vững.

Ngành tài chính đối mặt làn sóng tấn công mạng quy mô lớn

Sự gia tăng các mối đe dọa an ninh mạng đang tạo áp lực lớn lên các doanh nghiệp, đặc biệt trong lĩnh vực tài chính và chứng khoán, nơi lưu trữ lượng lớn dữ liệu nhạy cảm. Báo cáo từ Fortinet (6/2025) cho biết, các cuộc quét tự động trên không gian mạng đạt 36.000 lượt mỗi giây, tăng 17% so với trước đó. Đáng chú ý, 42% trong số này là các cuộc tấn công chiếm đoạt tài khoản (credential-based), dẫn đến 1,7 tỷ thông tin xác thực bị rò rỉ trên toàn cầu.

Tại Việt Nam, theo Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05 – Bộ Công an), các đơn vị trọng yếu ghi nhận hơn 74.000 cảnh báo tấn công mạng trong năm 2024, với 83 chiến dịch tấn công có chủ đích (APT). Các cuộc tấn công này thường nhắm vào hệ thống thông tin quan trọng, đặc biệt là các doanh nghiệp tài chính, chứng khoán và logistics, nơi dữ liệu khách hàng và giao dịch có giá trị cao. Mã độc tống tiền (ransomware) trở thành mối đe dọa hàng đầu, gây thiệt hại lớn về tài chính và uy tín.

So với năm 2023, số vụ tấn công mạng tại Việt Nam năm 2024 tăng đáng kể, phản ánh xu hướng gia tăng mức độ tinh vi của tội phạm mạng. Các chuyên gia nhận định, sự thiếu hụt công cụ quản lý thông minh và quy trình phản ứng tự động là nguyên nhân chính khiến doanh nghiệp dễ bị tổn thương. Trong lĩnh vực tài chính, nơi mỗi giao dịch đều yêu cầu độ chính xác và bảo mật tuyệt đối, việc chậm trễ trong phát hiện và ứng phó với tấn công mạng có thể dẫn đến tổn thất hàng tỷ đồng.

AI, với khả năng phân tích dữ liệu quy mô lớn, đang được kỳ vọng là giải pháp để cải thiện năng lực giám sát và phòng thủ. Ví dụ, các hệ thống AI có thể phát hiện bất thường trong giao dịch tài chính hoặc nhận diện các mẫu tấn công mạng trong thời gian thực. Tuy nhiên, chính AI cũng là con dao hai lưỡi khi bị tội phạm mạng sử dụng để tạo ra các cuộc tấn công phức tạp hơn, như giả mạo danh tính hoặc tự động hóa các chiến dịch lừa đảo.

Tác động của các rủi ro an ninh mạng không chỉ dừng lại ở thiệt hại tài chính mà còn ảnh hưởng đến niềm tin của nhà đầu tư và khách hàng. Một vụ rò rỉ dữ liệu lớn có thể khiến cổ phiếu của doanh nghiệp sụt giảm mạnh, làm lung lay vị thế trên thị trường chứng khoán. Vì vậy, việc đầu tư vào các giải pháp an ninh mạng tích hợp AI không chỉ là vấn đề kỹ thuật mà còn là chiến lược sống còn để bảo vệ giá trị thương hiệu và tài sản của doanh nghiệp.

Chuyển đổi số ngành tài chính: Tăng tốc bằng AI, củng cố bằng bảo mật

Nhìn vào bức tranh toàn cảnh, chuyển đổi số và ứng dụng AI đang mở ra cơ hội lớn cho các doanh nghiệp tài chính, chứng khoán và công nghệ tại Việt Nam. Với gần 74.000 doanh nghiệp công nghệ số và đóng góp 11% GDP, Việt Nam đang trên đà trở thành một trung tâm công nghệ số trong khu vực. 

Trong tương lai, các giải pháp AI tích hợp bảo mật sẽ trở thành xu hướng tất yếu. Các công ty tài chính và chứng khoán cần đầu tư vào các công cụ phân tích dữ liệu thông minh, tự động hóa quy trình giám sát và xây dựng đội ngũ nhân sự an ninh mạng chất lượng cao. Theo nhận định của Tài Chính 247, các doanh nghiệp tiên phong trong việc ứng dụng AI để tăng cường bảo mật sẽ có lợi thế cạnh tranh vượt trội, đặc biệt trong bối cảnh thị trường chứng khoán ngày càng nhạy cảm với các rủi ro an ninh mạng.

Dự báo trong 2-3 năm tới, các cuộc tấn công mạng sẽ tiếp tục gia tăng về cả số lượng và mức độ tinh vi, đặc biệt là các chiến dịch tấn công có chủ đích (APT) nhắm vào lĩnh vực tài chính và logistics. Do đó, các doanh nghiệp cần ưu tiên xây dựng các hệ thống phòng thủ chủ động, tận dụng AI để phát hiện và phản ứng nhanh với các mối đe dọa. Đồng thời, việc hợp tác giữa doanh nghiệp, cơ quan quản lý và các tổ chức công nghệ như QTSC hay DXCenter sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra một hệ sinh thái số an toàn và bền vững.