Thúc đẩy thương mại nông thủy sản Việt Nam – Hoa Kỳ xanh, bền vững

Hội nghị 9/5/2025: Định hình thương mại nông thủy sản xanh

Ngày 9/5/2025, tại Hà Nội, Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên và Bộ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy đồng chủ trì hội nghị “Thúc đẩy thương mại mặt hàng nông lâm thủy sản giữa Việt Nam và Hoa Kỳ”. Sự kiện tập trung vào tăng cường giao thương hai chiều, đặc biệt là nâng kim ngạch nhập khẩu nông lâm thủy sản từ Hoa Kỳ, nhằm cân bằng cán cân thương mại và bảo vệ lợi ích dài hạn cho xuất khẩu Việt Nam.

Bộ trưởng Đỗ Đức Duy nhấn mạnh nguy cơ thuế đối ứng 46% từ Hoa Kỳ, buộc Việt Nam tích cực đàm phán để đạt lợi ích chung. Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã ban hành Đề án thúc đẩy xuất khẩu sang Hoa Kỳ, tập trung vào minh bạch chuỗi cung ứng, ứng dụng công nghệ số trong truy xuất nguồn gốc (kiểm tra xuất xứ sản phẩm), xây dựng thương hiệu bền vững, và chuyển đổi xanh để đáp ứng tiêu chuẩn môi trường khắt khe của Hoa Kỳ, EU, Nhật Bản. Các doanh nghiệp đề xuất gỡ vướng mắc về rào cản thương mại, logistics, và thủ tục hành chính để tăng nhập khẩu ngũ cốc, thịt, sữa, gỗ từ Hoa Kỳ.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên khẳng định Hoa Kỳ là thị trường tiêu thụ lớn nông lâm thủy sản Việt Nam, đồng thời là nguồn cung tiềm năng. Nhập khẩu từ Hoa Kỳ không chỉ đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước mà còn là nền tảng cho hợp tác công nghệ cao, kinh tế tuần hoàn (tái sử dụng tài nguyên), và phát triển bền vững. Ông kêu gọi doanh nghiệp kết nối với đối tác Hoa Kỳ để tăng nhập khẩu và hợp tác xây dựng nông nghiệp xanh, chú trọng sản xuất, chế biến, và tiêu thụ.

Chính phủ hai nước cần rà soát rào cản thương mại, ban hành chính sách ưu đãi thuế, vốn, và logistics. Việt Nam cam kết đơn giản hóa thủ tục hành chính, mở cửa cho nông sản Hoa Kỳ, tạo điều kiện cho doanh nghiệp giao thương. Hội nghị là bước tiến để Việt Nam duy trì vị thế tại thị trường Hoa Kỳ, đảm bảo lợi ích cho nông dân, doanh nghiệp, và người tiêu dùng.

Phân tích: Tác động của hợp tác thương mại Việt – Mỹ

Hội nghị 9/5/2025 đánh dấu bước chuyển chiến lược trong thương mại nông lâm thủy sản Việt Nam – Hoa Kỳ, với kim ngạch xuất khẩu đạt 62 tỉ USD năm 2024, trong đó Hoa Kỳ chiếm 20%, theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường. Nguy cơ thuế đối ứng 46% có thể làm giảm 30% kim ngạch xuất khẩu tôm, cá tra sang Hoa Kỳ, ảnh hưởng 1,5 triệu lao động nông nghiệp. Đàm phán để tránh thuế là ưu tiên, với Đề án xuất khẩu nhấn mạnh minh bạch chuỗi cung ứng và công nghệ số, như blockchain, giúp giảm 25% chi phí kiểm tra nguồn gốc so với phương pháp truyền thống.

Nhập khẩu từ Hoa Kỳ (ngũ cốc, thịt, sữa) tăng sẽ cân bằng cán cân thương mại, hiện thặng dư 10 tỉ USD nghiêng về Việt Nam. So với 2018, khi kim ngạch xuất khẩu nông sản sang Hoa Kỳ đạt 8 tỉ USD, mức tăng trưởng 2024 cho thấy tiềm năng lớn, nhưng yêu cầu về tiêu chuẩn xanh (giảm phát thải, sản phẩm hữu cơ) ngày càng khắt khe. Chuyển đổi xanh, như áp dụng tưới tiêu thông minh, giảm 40% nước canh tác, là cần thiết để đáp ứng quy định của Hoa Kỳ (USDA Organic).

Hợp tác công nghệ cao với Hoa Kỳ, như giống cây trồng năng suất cao, tăng 15% sản lượng lúa, hoặc dây chuyền chế biến giảm 20% khí thải, sẽ nâng giá trị gia tăng nông sản Việt Nam. Tuy nhiên, chi phí đầu tư công nghệ (500-700 triệu đồng/dây chuyền chế biến nhỏ) là thách thức cho doanh nghiệp vừa và nhỏ. Chính sách ưu đãi thuế và logistics, nếu triển khai, có thể giảm 10% chi phí vận chuyển, tăng sức cạnh tranh cho nông sản Việt Nam tại Hoa Kỳ.

Dự báo: Xu hướng thị trường nông thủy sản và khuyến nghị

Tại Tài chính 247, chúng tôi dự báo kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản sang Hoa Kỳ đạt 13 tỉ USD trong 2025, tăng 8%, nếu đàm phán thuế đối ứng thành công. Ngành tôm và cá tra sẽ dẫn đầu, nhờ nhu cầu thực phẩm hữu cơ tại Hoa Kỳ tăng 12% hằng năm. Cổ phiếu doanh nghiệp thủy sản như Minh Phú (mã: MPC) và Vĩnh Hoàn (mã: VHC) có tiềm năng tăng 10-12%, do lợi nhuận từ xuất khẩu ổn định. Ngân hàng hỗ trợ tín dụng xanh, như Vietcombank (mã: VCB), sẽ hưởng lợi từ dư nợ nông nghiệp tăng 20%.

Thị trường bất động sản nông thôn, như đất canh tác công nghệ cao tại Đồng bằng sông Cửu Long, có thể tăng giá 5-7%, nhờ đầu tư vào nông nghiệp xanh. Doanh nghiệp nên hợp tác với đối tác Hoa Kỳ để chuyển giao công nghệ, như dây chuyền chế biến đạt chuẩn HACCP (kiểm soát an toàn thực phẩm), tăng giá trị xuất khẩu 15%. Áp dụng blockchain cho truy xuất nguồn gốc giúp đáp ứng tiêu chuẩn Hoa Kỳ, giảm 20% rủi ro bị từ chối hàng hóa.

Nhà đầu tư nên ưu tiên cổ phiếu doanh nghiệp xuất khẩu nông sản có chiến lược xanh, như Vĩnh Hoàn, hoặc quỹ ETF nông nghiệp (VFMVN30) với lợi suất 7%/năm. Doanh nghiệp cần đầu tư vào chứng nhận hữu cơ (USDA Organic), tăng giá bán 10-15%. Nông dân nên tham gia hợp tác xã để ký hợp đồng bao tiêu với doanh nghiệp, đảm bảo đầu ra. Nhà nước cần giảm thuế nhập khẩu thiết bị công nghệ cao 20% và hỗ trợ logistics, như trợ giá 30% cước vận chuyển nông sản sang Hoa Kỳ.