Vườn nhà kính Expo Thượng Hải tái sinh di sản công nghiệp

Công viên văn hóa Vườn nhà kính Expo tái hình thành không gian công nghiệp

Tại trung tâm siêu đô thị Thượng Hải, Vườn Nhà Kính – Công viên Văn hóa Expo nổi lên như biểu tượng của sự tái sinh đô thị. Dự án rộng 47.000m², do Delugan Meissl Associated Architects thiết kế và hoàn thành năm 2024, biến tổ hợp nhà máy nhiệt điện than và xưởng luyện thép cũ thành không gian công cộng xanh. Công trình giữ lại kết cấu thép công nghiệp, tích hợp ba gian nhà kính hiện đại, tạo dấu ấn kiến trúc độc đáo.

Thượng Hải, với dân số 23 triệu người, đối mặt thách thức lớn về môi trường: chất lượng không khí suy giảm, hiệu ứng đảo nhiệt đô thị (nhiệt độ trung tâm thành phố cao hơn vùng ngoại ô), và không gian công cộng thu hẹp. Dự án này đáp ứng chiến lược đô thị hóa bền vững của Trung Quốc, kết hợp tăng trưởng kinh tế với bảo vệ môi trường. Sau Expo 2010, khu vực công nghiệp cũ được quy hoạch thành công viên văn hóa, mang giá trị sinh thái, giáo dục và thẩm mỹ.

Công trình tổ chức quanh lối vào trung tâm, dẫn đến ba gian triển lãm tái hiện các hệ sinh thái toàn cầu. Gian đầu tiên mô phỏng sa mạc với cát, đá và thực vật chịu hạn, nhấn mạnh tác động của biến đổi khí hậu. Gian thứ hai tái hiện rừng mưa nhiệt đới, với độ ẩm cao và thực vật đa dạng. Gian thứ ba nổi bật với vườn hoa thẳng đứng, linh hoạt cho các triển lãm theo mùa. Từ tầng thượng, du khách có thể ngắm toàn cảnh công viên, nơi kiến trúc hiện đại hòa quyện với thiên nhiên.

Giải pháp kiến trúc bền vững định hình tương lai

Vườn Nhà Kính không chỉ là công trình kiến trúc mà còn là tuyên ngôn về tái sử dụng di sản công nghiệp. Thay vì phá bỏ, nhóm thiết kế giữ kết cấu thép cũ, kết hợp với các gian nhà kính mềm mại, tạo sự đối thoại giữa lịch sử và hiện đại. Điều này giúp giảm chi phí xây dựng mới và bảo tồn ký ức công nghiệp của Thượng Hải.

Về năng lượng, công trình hướng đến mục tiêu “gần như không tiêu thụ năng lượng”. Thay vì kính hai lớp, nhóm thiết kế chọn kính đơn để tối ưu ánh sáng tự nhiên cho cây trồng, giảm nhu cầu chiếu sáng nhân tạo. Hệ thống cửa sổ mái điều chỉnh linh hoạt theo thời tiết, tận dụng gió tự nhiên để thông gió và làm mát thụ động. Hồ nước bên cạnh không chỉ làm đẹp cảnh quan mà còn tích hợp pin mặt trời dưới mặt nước, làm mát tự nhiên và tối ưu hiệu suất năng lượng.

So với các công trình nhà kính truyền thống, Vườn Nhà Kính tiết kiệm đáng kể năng lượng vận hành. Ví dụ, các nhà kính thông thường cần hệ thống điều hòa mạnh để duy trì nhiệt độ và độ ẩm, tiêu tốn hàng trăm kW điện mỗi ngày. Tại đây, các giải pháp thụ động như thông gió tự nhiên và pin mặt trời giảm phụ thuộc vào năng lượng hóa thạch, phù hợp với xu hướng kiến trúc bền vững toàn cầu.

Công trình cũng mang ý nghĩa xã hội. Với không gian công cộng khan hiếm tại Thượng Hải, công viên cung cấp nơi thư giãn, học tập và giao lưu văn hóa. Các triển lãm sinh thái giáo dục cộng đồng về biến đổi khí hậu, thúc đẩy ý thức bảo vệ môi trường. Tính linh hoạt của gian vườn hoa thẳng đứng còn mở ra cơ hội tổ chức sự kiện, tăng giá trị kinh tế cho khu vực.

Xu hướng bất động sản xanh ảnh hưởng nhà đầu tư

Vườn Nhà Kính – Công viên Văn hóa Expo phản ánh xu hướng bất động sản xanh, nơi các dự án không chỉ đáp ứng nhu cầu sử dụng mà còn giải quyết vấn đề môi trường. Theo Tài Chính 247, xu hướng này đang định hình thị trường bất động sản toàn cầu, đặc biệt tại các siêu đô thị như Thượng Hải, TP.HCM hay Hà Nội. Các công trình tái sử dụng di sản công nghiệp, tích hợp không gian xanh, đang thu hút nhà đầu tư nhờ giá trị dài hạn.

Tại Việt Nam, xu hướng này xuất hiện qua các dự án như tái sử dụng nhà máy cũ thành không gian sáng tạo (e.g., 282 Design tại Hà Nội). Nhà đầu tư bất động sản có thể cân nhắc các dự án tương tự, đặc biệt tại các thành phố lớn, nơi quỹ đất khan hiếm. Những công trình này không chỉ tăng giá trị tài sản mà còn thu hút khách thuê nhờ tính bền vững và thẩm mỹ.

Doanh nghiệp bất động sản nên tập trung vào công nghệ xanh, như pin mặt trời hoặc vật liệu tái chế, để giảm chi phí vận hành và đáp ứng nhu cầu thị trường. Tuy nhiên, rủi ro nằm ở chi phí đầu tư ban đầu cao và yêu cầu kỹ thuật phức tạp. Nhà đầu tư cần đánh giá kỹ lưỡng tiềm năng sinh lời, ưu tiên các dự án có vị trí chiến lược và hỗ trợ từ chính quyền.

Thị trường chứng khoán cũng có thể hưởng lợi gián tiếp. Các công ty bất động sản xanh, như Vingroup với các dự án đô thị thông minh, có thể thu hút vốn đầu tư nhờ xu hướng ESG (môi trường, xã hội, quản trị). Tuy nhiên, biến động kinh tế toàn cầu và chính sách môi trường thay đổi có thể ảnh hưởng đến tốc độ triển khai các dự án tương tự.

Nhà đầu tư cá nhân nên đa dạng hóa danh mục, kết hợp bất động sản xanh với các lĩnh vực như năng lượng tái tạo hoặc công nghệ. Theo dõi chính sách ưu đãi thuế cho dự án bền vững cũng là yếu tố quan trọng để tối ưu lợi nhuận.

Vườn Nhà Kính – Công viên Văn hóa Expo là minh chứng cho tiềm năng tái sinh di sản công nghiệp thành không gian xanh. Với thiết kế bền vững và giá trị văn hóa, dự án mở ra cơ hội cho bất động sản xanh, nhưng đòi hỏi nhà đầu tư cân nhắc kỹ rủi ro và chiến lược dài hạn.