Thuế quan Trump gây tác động ngược kinh tế Mỹ, toàn cầu lao đao

Thuế quan Trump: Cú sốc kinh tế Mỹ

Tổng thống Donald Trump ngày 31/7/2025 khôi phục và mở rộng chính sách thuế quan tương hỗ, áp dụng từ 7/8, với mức thuế cao nhất 50% (Brazil), 39% (Thụy Sĩ), và 35% (Canada). Mức thuế cơ sở 10% áp cho các nước có thặng dư thương mại với Mỹ, trong khi 40 quốc gia thâm hụt chịu mức 15%. Canada và Mexico, nếu không đáp ứng Hiệp định USMCA, chịu thuế 35% và 25%. Mô hình phân tích toàn cầu dự báo chính sách này làm giảm 0,36% GDP Mỹ (108,2 tỷ USD, tương đương 861 USD/hộ gia đình/năm), gây thiệt hại lớn hơn nhiều đối tác.

Doanh nghiệp Mỹ đối mặt chi phí đầu vào tăng cao do thuế quan đẩy giá linh kiện, nguyên vật liệu, làm giảm lợi nhuận và khả năng mở rộng sản xuất. Nhập khẩu hàng hóa giảm 486,7 tỷ USD, xuất khẩu giảm 451,1 tỷ USD, buộc tái phân bổ lao động sang các ngành cạnh tranh với hàng nhập khẩu, gây tổn thất cho các lĩnh vực khác. Người tiêu dùng Mỹ chịu giá hàng hóa cao hơn, dù nhà sản xuất nước ngoài hạ giá để cạnh tranh. Chính sách này, dù nhằm bảo vệ lợi ích Mỹ, lại trở thành “bàn phản lưới nhà”, làm suy yếu nền kinh tế.

Tác động toàn cầu, Thụy Sĩ, Trung Quốc lao đao

Thuế quan mới gây sốc cho thương mại toàn cầu. Thụy Sĩ chịu giảm GDP mạnh nhất (0,47%, 1.215 USD/hộ gia đình), tiếp theo là Thái Lan (0,44%) và Đài Loan (0,38%). Trung Quốc mất 66,9 tỷ USD GDP, EU giảm 26,6 tỷ USD. Úc và Anh hưởng lợi nhẹ (tăng lần lượt 0,1 tỷ và 0,07 tỷ USD) nhờ thuế suất thấp (10%). New Zealand, dù thuế nhẹ, mất 0,15% GDP do cạnh tranh với nông sản Úc. Thị trường tài chính chao đảo sau khi Trump tạm dừng thuế trả đũa ngày 9/4, nhưng mức thuế 10-15% giờ đây trở thành “chuẩn mực mới”, định hình lại triển vọng thương mại.

Hệ lụy và thách thức

Chính sách thuế quan làm tăng chi phí chuỗi cung ứng, đẩy giá hàng hóa và ảnh hưởng người tiêu dùng toàn cầu. Tại Việt Nam, xuất khẩu nông sản (gạo 517,5 USD/tấn, cà phê 3.330 USD/tấn) và bất động sản công nghiệp gần cao tốc Hữu Nghị – Chi Lăng có thể chịu tác động gián tiếp nếu giá vật liệu tăng. Các dự án nhà ở xã hội như Happy Home Tràng Cát (677 triệu đồng/căn) cũng đối mặt thách thức chi phí xây dựng. Mức thuế cao với Canada (35%) và Brazil (50%) làm gián đoạn chuỗi cung ứng ô tô và nông sản, ảnh hưởng các nước phụ thuộc vào USMCA.

Triển vọng và lời khuyên

Kinh tế Mỹ và toàn cầu đối mặt “đường gập ghềnh” khi kho hàng hóa cạn dần. Nhà đầu tư tại TP.HCM, nơi thúc đẩy xe điện, nên chuyển vốn sang các ngành ít chịu thuế, như bất động sản công nghiệp gần Bắc Ninh, Hải Phòng. Doanh nghiệp Việt Nam cần tận dụng hiệp định thương mại để giảm rủi ro thuế quan, đặc biệt với gạo và cà phê. Người tiêu dùng nên theo dõi giá hàng hóa nhập khẩu (ô tô, điện tử) để điều chỉnh chi tiêu. Nếu không có giải pháp, chính sách thuế Trump có thể kéo dài bất ổn kinh tế, đòi hỏi các nước điều chỉnh chiến lược thương mại linh hoạt.