Sản phẩm OCOP: Bứt phá thị trường nội địa và vươn tầm quốc tế

OCOP tạo làn sóng mới cho nông nghiệp và thương mại Việt

Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) sau hơn 5 năm triển khai đã tạo nên một làn sóng mới cho kinh tế nông thôn Việt Nam. Từ những sản phẩm mang đậm bản sắc vùng miền, OCOP không chỉ đáp ứng nhu cầu tiêu dùng nội địa mà còn từng bước khẳng định vị thế trên bản đồ thương mại toàn cầu. Theo thống kê từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường, tính đến giữa năm 2025, cả nước đã phát triển hơn 10.800 sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên, trong đó gần 70% đạt chuẩn 4 sao và 5 sao. Đây là những sản phẩm đủ điều kiện để thâm nhập các thị trường khu vực và quốc tế, mang lại cơ hội lớn cho nông sản Việt.

Các sản phẩm OCOP không chỉ đơn thuần là hàng hóa mà còn là câu chuyện văn hóa, gắn liền với bản sắc địa phương. Những đặc sản như chè Tân Cương, nước mắm Phú Quốc, cà phê Đắk Lắk, gạo ST25 hay mật ong Mèo Vạc đã trở thành biểu tượng của chất lượng và sự độc đáo. Tại các đô thị lớn như Hà Nội, TP.HCM và Đà Nẵng, những sản phẩm này xuất hiện ngày càng nhiều trong hệ thống siêu thị, cửa hàng tiện lợi và các sàn thương mại điện tử. Đặc biệt, chúng không chỉ nằm trong giỏ hàng của người tiêu dùng nội địa mà còn trở thành lựa chọn yêu thích của khách du lịch quốc tế, góp phần quảng bá thương hiệu Việt ra thế giới.

Sự hiện diện của các sản phẩm OCOP tại các kênh phân phối hiện đại là minh chứng cho sức hút của chương trình. Các sản phẩm như bột sắn dây, bún khô, tinh bột nghệ hay trà thảo dược không chỉ đáp ứng nhu cầu trong nước mà còn đáp ứng tiêu chuẩn khắt khe của các thị trường quốc tế như Nhật Bản, Hàn Quốc và châu Âu. Điểm mạnh của OCOP nằm ở khả năng kết hợp yếu tố truyền thống với bao bì hiện đại và truy xuất nguồn gốc rõ ràng, giúp sản phẩm dễ dàng tiếp cận người tiêu dùng toàn cầu.

Gạo ST25, cà phê đặc sản dẫn đầu làn sóng OCOP xuất khẩu

Sự phát triển của chương trình OCOP không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn tạo ra những tác động sâu rộng đến thị trường nội địa và quốc tế. Với gần 70% sản phẩm đạt chuẩn 4 sao và 5 sao, OCOP đã chứng minh khả năng đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của thị trường quốc tế. Điều này giúp các sản phẩm như gạo ST25 của Sóc Trăng, cà phê đặc sản Tây Nguyên hay bánh kẹo truyền thống như cốm, bánh chưng, bánh gai chinh phục các thị trường khó tính như Mỹ, Đức, Úc và Nhật Bản.

Theo ông Trần Văn Công, Tham tán Nông nghiệp Việt Nam tại châu Âu, sản phẩm OCOP mang lại lợi thế cạnh tranh nhờ yếu tố bản địa và câu chuyện văn hóa đằng sau mỗi sản phẩm. Tuy nhiên, để duy trì và mở rộng thị phần tại các thị trường này, các doanh nghiệp cần đầu tư mạnh hơn vào bao bì, truyền thông thương hiệu và chuẩn hóa quy trình sản xuất. 

Một yếu tố quan trọng khác là sự ứng dụng công nghệ số trong việc truy xuất nguồn gốc và kết nối với thị trường toàn cầu. Các địa phương như Quảng Ninh, Lào Cai, Bắc Giang và Đồng Tháp đã hợp tác với các doanh nghiệp logistics và các sàn thương mại điện tử. Điều này không chỉ giúp mở rộng kênh phân phối mà còn nâng cao uy tín của sản phẩm OCOP, đảm bảo tính minh bạch và đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng quốc tế.

OCOP và hành trình hội nhập kinh tế toàn cầu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và biến đổi thị hiếu tiêu dùng, sản phẩm OCOP không còn là câu chuyện nội địa. Từ những phiên chợ quê, OCOP đã và đang bứt phá, từng bước khẳng định vị thế của nông sản Việt trên bản đồ kinh tế thế giới. Theo phân tích của Tài Chính 247, xu hướng tiêu dùng gắn liền với bản sắc địa phương và phát triển bền vững sẽ tiếp tục gia tăng trong thập kỷ tới, mở ra cơ hội lớn cho OCOP trong quá trình hội nhập sâu rộng.

Chuyên gia kinh tế nông nghiệp PGS.TS. Đinh Trọng Thịnh nhận định rằng sản phẩm OCOP có tiềm năng trở thành “mũi nhọn mềm” để quảng bá văn hóa Việt Nam ra thế giới. Tuy nhiên, để tận dụng cơ hội này, cần đầu tư chuyên sâu vào thiết kế bao bì, hoàn thiện tiêu chuẩn quốc tế và kể câu chuyện sản phẩm bằng ngôn ngữ toàn cầu. 

Dự báo trong 5 năm tới, các sản phẩm OCOP sẽ tiếp tục mở rộng thị phần tại các thị trường quốc tế nhờ vào sự hỗ trợ từ các chính sách của Bộ Nông nghiệp và Môi trường. Các địa phương cần tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận vốn, tư vấn xuất khẩu và nâng cấp công nghệ sản xuất. Đồng thời, việc xây dựng thương hiệu vùng miền, chẳng hạn như cà phê Đắk Lắk hay nước mắm Phú Quốc, sẽ là chìa khóa để sản phẩm OCOP không chỉ cạnh tranh về giá mà còn về giá trị văn hóa và chất lượng.