“Địa đạo” 172 tỷ: Khi điện ảnh Việt dám chọn cảm xúc thay vì giải trí

Câu chuyện không kể để giải trí mà để đối diện với chính mình

“Địa đạo” không thuộc về dòng phim chiến tranh truyền thống mà khán giả vẫn quen thuộc. Thay vì tái hiện những trận đánh hào hùng hay ca ngợi chiến công, bộ phim chọn cách đào sâu vào hậu chấn tâm lý – những vết thương không nhìn thấy được nhưng dai dẳng theo suốt cuộc đời.

Trong không gian u tối của địa đạo, nhân vật chính không chiến đấu với kẻ thù mà với chính bản thân mình. Thời gian trở nên méo mó, ánh sáng là thứ xa xỉ, và những tiếng động nhỏ nhất cũng trở thành nỗi ám ảnh. Đây chính là thế giới mà đạo diễn Lê Thanh Sơn muốn dẫn người xem vào – một hành trình chậm rãi, nghẹt thở, đầy những khoảng trống để mỗi người tự lấp đầy bằng những cảm xúc riêng tư nhất.

“Tôi làm bộ phim này như thể đánh rơi một chiếc ví – tiếc lắm. Nhưng khi tìm lại được thì vừa run rẩy, vừa hạnh phúc,” đạo diễn chia sẻ. Cách ông hình dung về tác phẩm của mình cũng khác biệt hoàn toàn so với những gì người ta thường nghe về điện ảnh hiện đại – không chiến thắng, không tuyên ngôn, chỉ là một cú đánh rơi và khán giả, nếu đồng cảm, sẽ cùng ông đi tìm lại.

Ngôn ngữ điện ảnh tinh tế trong thời đại của tốc độ

Trong khi phần lớn các bộ phim hiện tại đều cố gắng “bắt mắt” khán giả bằng những cảnh quay nhanh, kỹ xảo hoành tráng hay twist bất ngờ, “Địa đạo” lại chọn con đường ngược lại. Ánh sáng được sử dụng như một nhân vật thứ hai – đôi lúc chập chờn như hy vọng mong manh, đôi lúc bóp nghẹt như nỗi tuyệt vọng. Góc quay giữ một sự tĩnh lặng rất chủ ý, như thể muốn người xem tự nghe thấy nhịp tim của chính mình giữa sự im lặng đó.

Một nhà phê bình đã nhận xét: “Bộ phim này không muốn gây ấn tượng. Nó muốn ở lại.” Đây chính là điểm khác biệt lớn nhất của “Địa đạo” so với xu hướng điện ảnh đương đại. Trong thời đại mà mọi thứ đều được thiết kế để thu hút sự chú ý tức thời, bộ phim dám chọn cách kể chuyện chậm rãi, đòi hỏi khán giả phải kiên nhẫn và cảm nhận.

Tuy nhiên, không phải ai cũng sẵn sàng cho hành trình này. Có ý kiến cho rằng phim quá chậm, quá nội tâm, và thiếu những điểm bùng nổ khiến cảm xúc bị “lửng lơ”. Điều này phản ánh chính xác bản chất của tác phẩm – nó không cố chiều lòng mọi người, cũng không xin được thấu hiểu.

Khán giả chia đôi: Kẻ được chữa lành, người cảm thấy lạc lõng

Phản ứng của khán giả với “Địa đạo” tạo nên một hiện tượng thú vị trong văn hóa xem phim hiện tại. Không ít người bước ra khỏi rạp với đôi mắt đỏ hoe, chia sẻ: “Tôi không biết tại sao mình khóc. Có thể vì tôi cũng từng có một ‘địa đạo’ của riêng mình.” Những người này tìm thấy trong phim một sự đồng cảm sâu sắc, như thể bộ phim đã chạm vào những góc khuất trong tâm hồn mà họ chưa bao giờ dám đối diện.

Ngược lại, cũng có khán giả rời đi giữa chừng với lý do: “Tôi vào rạp để xem hành động, chứ không phải trị liệu tâm lý.” Sự chia đôi này không phải điều tiêu cực mà chính là minh chứng cho việc “Địa đạo” đã thành công trong việc tạo ra một tác phẩm nghệ thuật thực sự – không phải ai cũng hiểu, nhưng những ai hiểu sẽ không bao giờ quên.

Hiện tượng này cũng phản ánh một sự thay đổi trong thói quen tiêu thụ văn hóa của người Việt. Một bộ phận khán giả đã sẵn sàng cho những trải nghiệm sâu sắc hơn, không chỉ đơn thuần là giải trí mà còn là sự chiêm nghiệm và nội quan.

172 tỷ đồng cho một thí nghiệm về lòng người

Việc đầu tư 172 tỷ đồng cho một bộ phim không có đại cảnh cháy nổ, không có dàn sao phòng vé, không có chiêu trò truyền thông ồn ào – điều này hoàn toàn trái ngược với công thức thành công thông thường của ngành công nghiệp điện ảnh. Đây là một canh bạc không chỉ về mặt tài chính mà còn về mặt văn hóa.

“Địa đạo” đại diện cho một triết lý sáng tạo khác biệt: thay vì đánh đổi cảm xúc để lấy lượt xem, nó chọn cách đặt cược vào điều mong manh nhất – sự đồng cảm của con người. Đây là một thử nghiệm về việc liệu điện ảnh Việt Nam có thể tồn tại và phát triển mà không cần phải bắt chước những công thức đã được chứng minh từ Hollywood hay các thị trường khác.

Theo Tài Chính 247, sự xuất hiện của “Địa đạo” đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong cách tiếp cận nghệ thuật điện ảnh tại Việt Nam. Nó chứng minh rằng khán giả trong nước đã đủ trưởng thành để đón nhận những tác phẩm có chiều sâu, không chỉ đơn thuần tìm kiếm sự giải trí tức thời.

Hạt giống cho một nền điện ảnh dám khác biệt

“Địa đạo” có thể sẽ không thắng lớn về phòng vé theo tiêu chuẩn thương mại truyền thống, nhưng ý nghĩa của nó vượt xa con số doanh thu. Bộ phim đã gieo hạt cho những tác phẩm khác, những đạo diễn khác dám chọn lối đi không bằng phẳng, không an toàn.

Trong bối cảnh văn hóa đại chúng ngày càng được định hình bởi thuật toán và xu hướng viral, “Địa đạo” như một lời nhắc nhở về giá trị của sự chậm rãi, của việc dành thời gian để cảm nhận và suy ngẫm. Nó khẳng định rằng trong thời đại số, con người vẫn cần những khoảnh khắc yên tĩnh để đối diện với chính mình.

Thành công tương đối của “Địa đạo” cũng mở ra những câu hỏi lớn hơn về hướng phát triển của nền điện ảnh Việt Nam. Liệu chúng ta sẽ tiếp tục đi theo con đường an toàn, sao chép những công thức đã được chứng minh, hay sẽ dám tạo ra một tiếng nói riêng, một phong cách riêng?

“Địa đạo” không chỉ là một bộ phim mà là một tuyên ngôn thầm lặng về việc nghệ thuật có thể và nên đi theo hướng nào trong thời đại hiện tại. Nó chứng minh rằng cảm xúc chân thật, dù khó nắm bắt và khó định lượng, vẫn có sức mạnh cảm động lòng người. Trong một thế giới ngày càng nhanh chóng và phiến diện, “Địa đạo” như một lời mời gọi dành cho những ai vẫn tin vào sức mạnh của sự chậm rãi và chiều sâu.