Lương chỉ 8 – 10 triệu: Kỷ luật tài chính thế nào để đủ sống hết tháng?

Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Anh Đức, chuyên gia huấn luyện phát triển bản thân, sáng lập Pal Academy, nếu biết cách lên kế hoạch và tuân thủ kỷ luật tài chính, mức lương này hoàn toàn có thể giúp mỗi người vừa chi tiêu hợp lý, vừa tiết kiệm được một khoản ổn định cho tương lai.

Bắt đầu bằng một phương pháp

Theo ông Đức, sai lầm phổ biến của nhiều người là “chưa bắt đầu đã thấy khó”, trong khi thực tế, quản lý tài chính cá nhân cần bắt đầu có phương pháp. Ông gợi ý hai cách: “phương pháp 5 hũ” và “3 phong bì”.

Với phương pháp 5 hũ, mỗi tháng người nhận lương nên chia đều theo tỷ lệ 50% cho chi phí sinh hoạt thiết yếu, 20% cho tiết kiệm và quỹ dự phòng, 10% cho phát triển bản thân như mua sách hoặc tham gia khóa học, 10% dành cho giao lưu – giải trí và 10% cho các khoản “thưởng nhỏ” cá nhân.

Ví dụ, với mức thu nhập 8 triệu đồng, bạn có thể phân bổ 4 triệu cho sinh hoạt, 1,6 triệu để tiết kiệm và phần còn lại chia đều cho các mục tiêu khác.

Trong khi đó, “phương pháp 3 phong bì” phù hợp với những ai muốn quản lý tài chính theo hướng tối giản.

Cụ thể, 60% thu nhập được dùng cho chi phí cố định như tiền nhà, điện, nước, điện thoại, internet, hỗ trợ gia đình; 25% cho chi tiêu linh hoạt hằng ngày và 15% dành cho tiết kiệm hoặc mục tiêu tương lai như du lịch, học tập. “Quan trọng là chọn một phương pháp phù hợp và giữ kỷ luật trong ít nhất 90 ngày đầu tiên, đừng đổi lung tung”, ông Đức nhấn mạnh.

Dưới đây là ví dụ bạn có thể tham khảo và tùy chỉnh:

Nên có ít nhất 3 tài khoản

Một trong những nguyên tắc cốt lõi để xây dựng tài chính bền vững, theo ông Nguyễn Anh Đức, chính là “tiết kiệm trước, chi sau”. Ngay khi nhận lương, người lao động nên chuyển phần tiết kiệm sang một tài khoản riêng biệt, thay vì đợi đến cuối tháng “còn dư thì gửi”. Với thu nhập 8 triệu, nên trích khoảng 1,6 triệu đồng; còn nếu thu nhập 10 triệu, mức tiết kiệm hợp lý là 2 triệu đồng.

Ông Đức khuyến khích sử dụng hình thức “gửi góp định kỳ” hoặc tiết kiệm online kỳ hạn 3–6 tháng để tạo “rào cản tâm lý” tránh việc rút bừa. Quan trọng hơn, người tiết kiệm phải tuyệt đối tuân thủ nguyên tắc “không chạm vào quỹ dự phòng”, trừ khi gặp trường hợp khẩn cấp thực sự như ốm đau, tai nạn hoặc mất việc. “Khi bạn học được cách ưu tiên tiết kiệm trước khi chi tiêu, bạn đã tự tạo cho mình nền tảng tài chính bền vững ban đầu,” ông nói.

Một thói quen tưởng nhỏ nhưng lại mang đến hiệu quả lớn là chia tài khoản rõ ràng. Theo ông Đức, mỗi người nên duy trì ít nhất ba tài khoản: một để nhận lương, một cho chi tiêu hằng tháng và một dành riêng cho tiết kiệm hoặc mục tiêu dài hạn. Bên cạnh đó, nên tạo thêm các “quỹ con” (sinking funds) như quỹ Tết, quỹ du lịch, quỹ y tế hoặc học tập, dù chỉ là 100–300 nghìn đồng mỗi tháng.

Ông cũng khuyên mỗi người nên dành 1 phút mỗi ngày để ghi nhanh chi tiêu vào Note hoặc Excel. Cuối tuần, hãy dành thời gian rà soát lại xem có khoản nào vượt hạn mức hay không, rồi điều chỉnh trong tuần tiếp theo bằng cách cắt giảm một khoản rò rỉ — chẳng hạn bớt tiền ship đồ ăn hoặc giảm tần suất uống cà phê ngoài. Việc theo dõi liên tục giúp bạn nhận ra thói quen chi tiêu của mình và từ đó có biện pháp điều chỉnh phù hợp.

Bắt đầu bằng mục tiêu nhỏ và kỷ luật bản thân

Theo ông Nguyễn Anh Đức, những người mới bắt đầu kiểm soát tài chính cá nhân không nên đặt ra mục tiêu quá lớn. “Hãy bắt đầu bằng những mục tiêu nhỏ và ngắn hạn, miễn là bạn có thể duy trì đều đặn,” ông chia sẻ.

Trong tháng đầu tiên, người lao động có thể đặt mục tiêu tích đủ 1 triệu đồng quỹ khẩn cấp và tìm ra ít nhất một khoản chi có thể cắt giảm từ 200.000–300.000 đồng mỗi tháng.

Sang tháng thứ hai, hãy nâng mức tiết kiệm lên 1,5–2 triệu đồng tùy theo thu nhập, đồng thời mở thêm một quỹ nhỏ như quỹ Tết, du lịch hoặc học tập.

Đến tháng thứ ba, mục tiêu là duy trì mức tiết kiệm ổn định và hoàn thiện bảng chi tiêu “chuẩn tháng” của riêng mình.

Để giữ kỷ luật, ông Đức gợi ý ba quy tắc: quy tắc 24 giờ: chỉ mua món hàng sau khi suy nghĩ ít nhất một ngày với món trên 200.000 đồng; Nguyên tắc 1-in-1-out: nếu mua thêm món không thiết yếu thì phải bỏ đi một món cũ; Và hai ngày “no-spend” mỗi tuần, chỉ dùng đồ có sẵn và không chi tiền mới.

“Không phải ai giàu cũng biết cách tiết kiệm, nhưng người biết tiết kiệm luôn có cơ hội trở nên giàu hơn,” ông nhấn mạnh.

Nhiều chuyên gia tài chính quốc tế cũng khuyến nghị những nguyên tắc tương tự. Quy tắc 50–30–20 (50% chi thiết yếu, 30% chi linh hoạt, 20% tiết kiệm hoặc đầu tư) hay mô hình “6 chiếc lọ” của Harv Eker đều hướng đến việc tách bạch rõ ràng các khoản thu – chi để tránh nhầm lẫn giữa “nhu cầu” và “mong muốn”.

Các chuyên gia tài chính cá nhân cũng khuyến nghị rằng ngay cả khi thu nhập dưới 10 triệu, người lao động vẫn có thể tiết kiệm được 10–20% mỗi tháng nếu kỷ luật và có kế hoạch chi tiêu rõ ràng.

Tương tự, theo Manulife Việt Nam, với mức thu nhập 10 triệu đồng, người trẻ nên tiết kiệm ít nhất 3 triệu mỗi tháng để hình thành thói quen tài chính và dự phòng rủi ro. Ngoài ra, nhiều chuyên gia cũng nhấn mạnh rằng bên cạnh việc tiết kiệm, việc nâng cao năng lực nghề nghiệp và tăng thu nhập thông qua học tập, làm thêm hoặc đầu tư kỹ năng cũng quan trọng không kém.

Cuối cùng, ông Nguyễn Anh Đức cho rằng quản lý tài chính không chỉ là câu chuyện “làm sao để tiết kiệm”, mà là học cách chủ động với tiền của mình. Khi bạn biết mình đang chi tiêu vào đâu, có kế hoạch cho tương lai, và tuân thủ được kỷ luật cá nhân, bạn sẽ không còn cảm giác “thiếu thốn” mà thay vào đó là sự tự tin và tự chủ. “Mức lương 8–10 triệu chưa phải là cao, nhưng nếu quản lý đúng cách, đó có thể là khởi đầu cho hành trình tự do tài chính trong tương lai.