Mỹ sẽ ngừng đúc xu 1 cent để cắt giảm chi phí ngân sách

Quyết định ngừng sản xuất xu 1 cent

Ngày 22/5/2025, Bộ Tài chính Mỹ thông báo ngừng đặt hàng phôi xu 1 cent từ tháng 6, đánh dấu bước cuối trong kế hoạch loại bỏ đồng penny khỏi lưu thông trước năm 2026. Sở Đúc tiền Mỹ sẽ chỉ sản xuất cho đến khi dùng hết số phôi hiện có. Quyết định này nhằm cắt giảm chi phí ngân sách, khi mỗi đồng penny tiêu tốn hơn 3 cent để sản xuất, theo báo cáo của Ban Hiệu suất Chính phủ (DOGE).

Tổng thống Donald Trump, người thúc đẩy mạnh mẽ kế hoạch này, nhấn mạnh sự lãng phí trong bài đăng trên mạng xã hội: “Đúc xu 1 cent tốn hơn 2 cent là không thể chấp nhận. Chúng ta phải loại bỏ sự lãng phí này khỏi ngân sách!” Trong tài khóa 2023, Mỹ đã chi 179 triệu USD để sản xuất 4,5 tỷ đồng penny, một con số khiến nhiều người đặt câu hỏi về tính hiệu quả của đồng xu này.

Theo Tài chính 247, việc ngừng sản xuất penny là bước đi hợp lý trong bối cảnh chi phí sản xuất tăng cao, nhưng cần kế hoạch rõ ràng để tránh gián đoạn giao dịch. Người dân vẫn có thể sử dụng xu 1 cent hiện có, nhưng các cửa hàng sẽ làm tròn hóa đơn tiền mặt đến mức 5 cent gần nhất, tương tự mô hình Canada áp dụng từ 2013.

Lý do và tác động kinh tế

Đồng penny, ra mắt từ năm 1793 và mang chân dung Tổng thống Abraham Lincoln từ 1909, từ lâu đã gây tranh cãi. Chi phí sản xuất vượt xa mệnh giá, với hơn 3 cent mỗi đồng trong năm 2023, dẫn đến khoản lỗ 179 triệu USD. DOGE, do tỷ phú Elon Musk đứng đầu, đã chỉ ra rằng việc duy trì penny không còn hợp lý trong nền kinh tế hiện đại, đặc biệt khi lạm phát làm giảm giá trị thực của đồng xu.

Việc ngừng sản xuất penny dự kiến tiết kiệm 56 triệu USD ngay lập tức, nhưng Bộ Tài chính cảnh báo khoản tiết kiệm này có thể bị ảnh hưởng nếu nhu cầu xu 5 cent tăng, kéo theo chi phí đúc mới. Hiện chưa có kế hoạch cụ thể về xu 5 cent, khiến một số nhà kinh tế lo ngại về tác động dây chuyền. Theo Tài chính 247, doanh nghiệp bán lẻ cần chuẩn bị hệ thống thanh toán làm tròn giá, trong khi người tiêu dùng nên sẵn sàng cho thay đổi nhỏ trong giao dịch tiền mặt.

Mỹ không phải quốc gia đầu tiên loại bỏ đồng tiền mệnh giá nhỏ. Canada đã ngừng đúc xu 1 cent từ 2012 và chính thức rút khỏi lưu thông vào 2013, với các giao dịch tiền mặt làm tròn đến 5 cent mà không gây xáo trộn lớn. Kinh nghiệm này là tiền đề để Mỹ tự tin triển khai kế hoạch tương tự.

Hai luồng ý kiến và tương lai

Quyết định ngừng sản xuất penny đã gây ra tranh luận sôi nổi. Những người ủng hộ penny cho rằng đồng xu giúp giữ giá tiêu dùng thấp và là nguồn thu quan trọng cho các tổ chức từ thiện, khi nhiều người quyên góp xu lẻ. Tuy nhiên, phe phản đối xem penny là phiền toái, thường bị bỏ quên trong lợn đất, ngăn kéo, hoặc thậm chí vứt đi, làm tăng lãng phí xã hội.

Theo Tài chính 247, việc loại bỏ penny có thể thúc đẩy thanh toán không tiền mặt, nhưng cần chiến dịch truyền thông để người dân hiểu và chấp nhận làm tròn giá. Các cửa hàng nên đầu tư vào máy POS hiện đại để xử lý giao dịch trơn tru, đồng thời chuẩn bị cho kịch bản tăng giá nhẹ do làm tròn hóa đơn. Người tiêu dùng cần kiểm kê xu penny hiện có để sử dụng trước khi chúng trở nên khan hiếm.

Nhìn xa hơn, kế hoạch này phản ánh nỗ lực của Mỹ trong việc tối ưu hóa ngân sách và hiện đại hóa hệ thống tiền tệ. Nếu thành công, xu 5 cent hoặc các mệnh giá khác có thể là mục tiêu tiếp theo, mở đường cho một nền kinh tế ít phụ thuộc vào tiền kim loại mệnh giá nhỏ.

Mỹ sẽ ngừng đúc xu 1 cent từ 2026, tiết kiệm 56 triệu USD mỗi năm, dù chi phí sản xuất vượt 3 cent mỗi đồng. Người dân vẫn dùng penny hiện có, nhưng giao dịch sẽ làm tròn đến 5 cent. Quyết định này, lấy cảm hứng từ Canada, đánh dấu bước chuyển mình của Mỹ, nhưng cần sự chuẩn bị kỹ lưỡng từ doanh nghiệp và cộng đồng để đảm bảo chuyển đổi mượt mà.