Thuế quan Trump tạm hồi sinh sau phán quyết Phúc thẩm Mỹ

Phán quyết phúc thẩm làm sống lại thuế quan

Ngày 29/5/2025, Tòa Phúc thẩm Liên bang khu vực Washington tạm khôi phục các sắc thuế do Tổng thống Donald Trump ban hành, chỉ một ngày sau khi Tòa án Thương mại Quốc tế (CIT) tuyên bố ông vượt thẩm quyền và ra lệnh dừng thi hành. Tòa phúc thẩm yêu cầu bên nguyên phản hồi trước 5/6 và chính quyền trả lời trước 9/6, tạm dừng phán quyết CIT để xem xét kháng cáo.

Phán quyết CIT trước đó đe dọa làm gián đoạn “Ngày Giải phóng” thuế quan của Trump, áp thuế lên hầu hết hàng nhập khẩu từ các đối tác thương mại, cùng mức thuế bổ sung với Canada, Mexico, và Trung Quốc vì cáo buộc liên quan đến fentanyl. CIT lập luận rằng Hiến pháp trao quyền đánh thuế cho Quốc hội, không phải Tổng thống, và việc Trump sử dụng Đạo luật IEEPA là không hợp pháp.

Chính quyền Trump tự tin sẽ thắng kháng cáo hoặc sử dụng quyền lực khác để duy trì thuế. Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent cho biết các cuộc đàm phán với đối tác như Nhật Bản vẫn diễn ra tích cực, với phái đoàn Nhật dự kiến đến Mỹ ngày 30/5. Tuy nhiên, Thủ tướng Canada Mark Carney hoan nghênh phán quyết CIT, gọi thuế của Trump là bất hợp pháp, trong khi Anh, Đức, và EU giữ thái độ thận trọng.

Tác động kinh tế và phản ứng thị trường

Thuế quan của Trump đã gây thiệt hại hơn 34 tỷ USD cho doanh nghiệp Mỹ, theo Reuters, do chi phí tăng và mất doanh thu. Các mức thuế ngành như thép và ô tô, dựa trên an ninh quốc gia, không bị ảnh hưởng bởi phán quyết. Thị trường chứng khoán tăng nhẹ sau phán quyết CIT, nhưng lo ngại kháng cáo kéo dài kìm hãm đà tăng.

Liberty Justice Center, đại diện năm doanh nghiệp nhỏ khởi kiện, cho rằng lệnh tạm hoãn của tòa phúc thẩm chỉ là thủ tục. Luật sư Jeffrey Schwab tin tòa sẽ ủng hộ doanh nghiệp, vốn đang đối mặt nguy cơ mất khách hàng, đứt chuỗi cung ứng, và thậm chí phá sản. Một tòa liên bang khác cũng phán quyết Trump vượt quyền khi áp thuế “có đi có lại” 10–25%, nhưng phán quyết này đang bị kháng cáo.

Doanh nghiệp toàn cầu chịu áp lực lớn. General Motors, Ford, và Diageo hủy dự báo tài chính, trong khi Honda, Novartis, và Roche cân nhắc mở rộng tại Mỹ để tránh thuế. Giá nguyên liệu tăng khiến hàng hóa từ giày thể thao đến ô tô đều đắt đỏ hơn.

Tương lai bất định của cuộc chiến thuế quan

Trump hoãn phần lớn thuế trong 90 ngày để đàm phán song phương, nhưng chỉ đạt thỏa thuận với Anh. Phán quyết CIT và kháng cáo có thể khiến Nhật Bản và các nước khác chần chù. Chuyên gia George Lagarias từ Forvis Mazars nhận định nếu kháng cáo thất bại, thuế suất Mỹ có thể giảm về 6%, nhưng hiện vẫn ở 15% nhờ lệnh hoãn của tòa phúc thẩm.

Doanh nghiệp cần chuẩn bị cho kịch bản thuế kéo dài, tìm cách tối ưu chuỗi cung ứng và chi phí. Chính quyền Trump nên minh bạch chiến lược đàm phán để giảm bất ổn. Các đối tác thương mại cần tận dụng thời gian hoãn để thương thảo, tránh leo thang căng thẳng.

Cuộc chiến thuế quan của Trump không chỉ ảnh hưởng kinh tế mà còn thử thách vai trò lãnh đạo của Mỹ trong thương mại toàn cầu. Kết quả kháng cáo sẽ định hình tương lai chính sách thương mại và tác động sâu rộng đến doanh nghiệp, thị trường, và người tiêu dùng.

Tòa phúc thẩm Mỹ tạm khôi phục thuế quan của Trump, đảo ngược phán quyết CIT, khiến doanh nghiệp đối mặt chi phí tăng và thị trường bất ổn. Với kháng cáo đang diễn ra và đàm phán quốc tế tiếp diễn, cuộc chiến thuế quan vẫn là tâm điểm chú ý, đòi hỏi doanh nghiệp và đối tác linh hoạt để giảm thiểu rủi ro.