Trump ban hành thuế quan mới: Mức cao nhất 41%, Canada chịu 35%

Sắc lệnh thuế quan mới của Trump

Vào ngày 31/7/2025, chỉ vài giờ trước thời hạn tự đặt, Tổng thống Donald Trump đã ký sắc lệnh áp dụng chính sách thuế quan mới, có hiệu lực từ 7/8, với mức thuế cao nhất lên tới 41% đối với nhiều quốc gia. Theo CNN, chính sách này nhằm giúp Hải quan và Biên phòng Mỹ điều chỉnh quy trình thu phí. Nhà Trắng tuyên bố: “Thuế quan là công cụ mạnh mẽ để đặt lợi ích nước Mỹ lên hàng đầu, khắc phục thâm hụt thương mại kéo dài.”

Mức thuế sàn toàn cầu được giảm từ 15% xuống 10% cho các nước có thặng dư thương mại với Mỹ (xuất khẩu nhiều hơn nhập khẩu). Ngược lại, khoảng 40 quốc gia có thâm hụt thương mại chịu mức thuế tối thiểu 15%. Một số nước bị áp thuế cao do không đạt thỏa thuận thương mại hoặc tiêu chí an ninh, bao gồm: Syria (41%), Lào và Myanmar (40%), Thụy Sĩ (39%), Iraq và Serbia (35%), Nam Phi (30%), và Ấn Độ (25%). Hàng hóa “trá hình” qua nước thứ ba để né thuế có thể chịu mức thuế lên tới 40%.

Canada: Tâm điểm căng thẳng thương mại

Canada, đối tác thương mại lớn của Mỹ, bất ngờ bị tăng thuế từ 25% lên 35% đối với một số mặt hàng, do cáo buộc từ Washington về việc Ottawa không hợp tác ngăn chặn dòng fentanyl và trả đũa thuế quan trước đó. Tuy nhiên, các mặt hàng trong Hiệp định Mỹ – Mexico – Canada (USMCA), chiếm phần lớn kim ngạch thương mại song phương, được miễn thuế nhờ áp lực từ các nhà sản xuất ô tô và doanh nghiệp Mỹ phụ thuộc vào nguyên liệu từ Canada.

Thương mại Mỹ – Canada đạt hàng trăm tỷ USD mỗi năm, với Mỹ nhập 475 tỷ USD và xuất 440 tỷ USD (chủ yếu ô tô, phụ tùng, hàng tiêu dùng) trong 2024. Thủ hiến Ontario Doug Ford gọi mức thuế 35% là “đáng lo ngại” và kêu gọi Canada áp thuế trả đũa với thép, nhôm Mỹ. Quan hệ thương mại song phương, vốn gần như không có rào cản thuế từ cuối thập niên 1980, đang đối mặt nguy cơ gián đoạn nghiêm trọng.

Tác động kinh tế và phản ứng quốc tế

Chính sách thuế của Trump nhằm giảm thâm hụt thương mại và bảo vệ lợi ích Mỹ, nhưng gây lo ngại về căng thẳng thương mại toàn cầu. Các quốc gia chịu thuế cao như Syria, Lào, Myanmar có thể đối mặt khó khăn kinh tế, trong khi Ấn Độ (25%) và các nước ký thỏa thuận thương mại với Mỹ được hưởng mức thuế thấp hơn. Việc miễn thuế USMCA giúp giảm tác động lên chuỗi cung ứng ô tô Bắc Mỹ, nhưng thuế 35% với Canada vẫn gây áp lực cho các ngành phụ thuộc vào thương mại song phương.

Tại Việt Nam, nơi đang hưởng lợi từ chuyển dịch chuỗi cung ứng (như xuất khẩu smartphone vượt Trung Quốc sang Mỹ), cần theo dõi tác động từ thuế quan mới. Các dự án hạ tầng như cao tốc Bắc Ninh và nhà ở xã hội Happy Home Tràng Cát có thể bị ảnh hưởng gián tiếp nếu giá nguyên vật liệu tăng do căng thẳng thương mại. Thủ tướng Canada tự tin sẽ đối phó hiệu quả, nhưng các chuyên gia cảnh báo nguy cơ chiến tranh thương mại leo thang.

Triển vọng và lời khuyên

Sắc lệnh thuế của Trump có thể làm tăng giá hàng hóa tại Mỹ, ảnh hưởng người tiêu dùng và doanh nghiệp. Nhà đầu tư tại TP.HCM, nơi đang thúc đẩy chuyển đổi xe điện, nên cân nhắc phân bổ vốn vào các ngành ít chịu tác động thuế, như bất động sản công nghiệp gần các khu công nghiệp Bắc Ninh, Hải Phòng. Doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam cần tận dụng các hiệp định thương mại để giảm rủi ro thuế quan. Người tiêu dùng nên theo dõi giá cả hàng hóa, đặc biệt ô tô và phụ tùng, để điều chỉnh chi tiêu trong bối cảnh bất ổn thương mại toàn cầu.